Μια ιστορία απο το Κονγκό....

Το Κονγκό -πρώην Ζαίρ- ή καλύτερα DRC (Democratic Republic of Congo) για να μην το συγχέουμε με την Δημοκρατία του Κονγκό στο Νότο, έχει μια τρομερή φήμη. Η καρδιά της Αφρικής, ή δεύτερη μεγαλύτερη χώρα της ηπείρου και η ενδέκατη στον κόσμο θεωρείται σήμερα μια απο τις πιο επικίνδυνες χώρες του πλανήτη. Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια ένας ανελέητος πόλεμος έχει στοιχίσει τη ζωή σε πεντέμισι εκατομμύρια  ανθρώπους, αριθμός που μπορεί να συγκριθεί μόνο με τις απώλειες του δεύτερου παγκοσμίου πολέμου.

Στο Κονγκό ξεκίνησε το 1998 ο πρώτος παναφρικανικός πόλεμος με 9 κράτη να αναμιγνύονται χωρίς κανείς να βγαίνει νικητής, για να ακολουθήσουν ασταμάτητες μάχες και ένας λυσσαλέος ανταρτοπόλεμος που παρόλη την συμφωνία ειρήνης του 2003, συνεχίζεται στις ανατολικές επαρχίες.

παιδιά παίζουν στα νερά της Λίμνης Κίβου στο Ανατολικό Κονγκό

Το Ανατολικό Κονγκό έχει την ατυχία να βρίσκεται σε κάποια απο τα πλουσιότερα κοιτάσματα ορυκτών και μετάλλων του πλανήτη: εκεί θα βρει κανείς ταντάλιο, ένα πολύτιμο ορυκτό που χρησιμοποιείται στην μικροηλεκτρονική, κασσίτερο, βουλφράμιο ένα σπάνιο μέταλλο απαραίτητο στην ηλεκτρονική και στην κατασκευή πυρίμαχων υλικών, ουράνιο, χαλκό, κοβάλτιο, διαμάντια, χρυσό...Τα κοιτάσματα χρηματοδότησαν πολέμους, εξόπλισαν αντάρτες, διατήρησαν στην εξουσία δεσποτικούς ηγέτες, πλούτισαν τη δύση αλλά έφεραν  μόνο εξαθλίωση και καταστροφή στους ντόπιους...

Το Κονγκό σήμερα θεωρείται το χειρότερο μέρος για τις γυναίκες...Ο ομαδικός βιασμός χρησιμοποιείται ως όπλο πολέμου και κάθε γυναίκα, τόσο μικρή όσο 9 μηνών και τόσο μεγάλη όσο 60 είναι υποψήφιο θύμα. 420.000 γυναίκες το χρόνο βιάζονται στο Κονγκό απο κάποια ομάδα ανταρτών, μέλη του εθνικού στρατού ή απλά μεθυσμένες συμμορίες..1152  γυναίκες την ημέρα, 48 την ώρα. Βιασμοί που συνοδεύονται απο ακρωτηριασμούς και που δεν έχουν σκοπό απλά να εξευτελίσουν αλλά να καταστρέψουν κάθε δυνατότητα του θύματος για μια φυσιολογική ζωή...Συχνά ακόμα και οι άντρες πέφτουν θύματα βιασμών απο τους αντάρτες και το στρατό ως  μέσο τιμωρίας και παραδειγματισμού..

θύματα βιασμού περιμένουν στο τοπικό κέντρο υγείας.

Το Κονγκό κατέχει άλλο ένα δραματικό ρεκόρ, παγκοσμίως καταλαμβάνει τη δεύτερη θέση σε θανάτους νεογνών ενώ από τα 500.000 παιδιά κάτω των 5 ετών που πεθαίνουν κάθε χρόνο στον πλανήτη από λοιμώξεις του αναπνευστικού τα 125.000 βρίσκονται στο Κονγκό... Και πριν βιαστούμε να εξηγήσουμε τα ανατριχιαστικά αυτά στοιχεία με την απλή λογική, ας αναλογιστούμε το άγριο αποικιακό παρελθόν της χώρας..Τις εγκληματικές και ρατσιστικές πολιτικές των Βέλγων αποικιοκρατών που λυμαίνονταν τον φυσικό πλούτο της χώρας από τις αρχές του αιώνα, διοχετεύοντας στην δυτική αγορά τις πρώτες ύλες για την ανερχόμενη αυτοκινητοβιομηχανία της.. Και όταν το 1960 η χώρα ανεξαρτητοποιήθηκε οι Βέλγοι και οι Αμερικανοί οργάνωσαν την απαγωγή και  δολοφονία του πρώτου εκλεγμένου προέδρου  Πάτρις Λουμούμπα και εγκατέστησαν στην εξουσία τον τρομερό Μομπούτου Σεσε Σέκο...Και η ιστορία συνεχίζεται...

Φωτογραφία των αρχών του αιώνα όπου ντόπιοι εργάτες δουλεύουν στα ορυχεία
υπο την επίβλεψη των Βέλγων. Ολα τα ορυκτά εξάγονταν στο Βελγιο

Οι περιπέτειες του Τin Tin στο Κονγκό δημοσιεύτηκαν το 1931 και απεικονίζουν
ξεκάθαρα τις ρατσιστικές αντιλήψεις της εποχής. Σήμερα το τεύχος αυτό
δεν κυκλοφορεί ενώ έχει απαγορευτεί η πώληση του σε αρκετές πόλεις
της Δημοκρατίας του Κονγκό

Έφτασα στο Ανατολικό Κονγκό ένα ζεστό ανοιξιάτικο πρωινό...Προορισμός μας ήταν μια μικρή πόλη στην επαρχία Κατάνγκα όπου η ομάδα μας υποστήριζε ένα κέντρο αποκατάστασης θυμάτων βιασμού. Η διαδρομή αρκετά κουραστική καθώς λόγω της κατάστασης είναι σχεδόν αδύνατο να ταξιδέψει κανείς απευθείας στις ανατολικές επαρχίες. Από τη γειτονική Ρουάντα λοιπόν, περάσαμε  οδικώς στην Γκόμα, μια πόλη όπου ότι είχε αφήσει ανέγγιχτο ο συνεχόμενος ανταρτοπόλεμος κατέστρεψε η έκρηξη του ηφαιστείου Nyiragongo το  2002. Από εκεί με το μικρό αεροπλάνο της  Air Serv φτάσαμε στο Βukavu και από εκεί στην Katanga. Η πτήση διαρκεί μία ώρα και υπό καλές συνθήκες το τοπίο είναι μαγικό..Τα νερά της λίμνης Κίβου εναλλάσσονται με τεράστιες εκτάσεις παρθένου δάσους και κωνικά ηφαιστειογενή βουνά, η κορυφή των οποίων κρύβεται μέσα στα γαλάζια σύννεφα...Για μια στιγμή μπορεί και να ξεχάσεις τον αιματηρό πόλεμο που εκτυλίσσεται μόλις λίγα χιλιόμετρα χαμηλότερα...

μικρό κορίτσι στα σύνορα της πόλης Γκόμα στο Κονγκό με το Γκιζενι
 στη Ρουάντα

Η οικονομία της επαρχίας στηρίζεται στην εξόρυξη μεταλλευμάτων και κυρίως στα πλούσια κοιτάσματα χαλκού και κοβαλτίου. Η ελβετική Katanga Mining Limited κατέχει τη μερίδα του λέοντος στα κοιτάσματα και αποτελεί την μεγαλύτερη εταιρεία εξόρυξης κοβαλτίου στον πλανήτη..Τα κοιτάσματα αυτά χρηματοδότησαν ανελέητους πολέμους στην περιοχή, σήμερα όμως η ειρήνη-αν και εύθραυστη- έχει επανέλθει...Η απόλυτη φτώχεια όμως, οι καθημερινοί θάνατοι παιδιών από ελονοσία, διάρροια και αναπνευστικής ασθένειες δεν έχουν εκλείψει...Το ίδιο και οι βιασμοί γυναικών που συνεχίζονται ανελέητοι σκορπώντας τον τρόμο και το Έιτζ στην περιοχή...

Φτάσαμε στο χωριό λίγο πριν το μεσημέρι. Αφού επισκεφτήκαμε το κέντρο και ύστερα από τις απαραίτητες συναντήσεις με τους τοπικούς παράγοντες, τις φωτογραφίες και την ανάλυση της κατάστασης κατευθυνθήκαμε προς το μοναδικό εστιατόριο-ξενοδοχείο της πόλης, όπου το φαγητό θεωρούνταν ασφαλές για τα δυτικά μας στάνταρ..Καθώς απολαμβάναμε το αχνιστό ρύζι, το πόσσο και το κατσικίσιο κρέας-μια πολυτέλεια που οι ντόπιοι σπάνια έχουν στο τραπέζι τους-παρακολουθώ τη ζωή στον κεντρικό δρόμο..Γυναίκες με χρωματιστά φορέματα μεταφέρουν πανέρια στο κεφάλι, μωρά σφιχτοδεμένα στις πλάτες των αδερφών τους,  άντρες με ρούχα εμφανώς μεγαλύτερα στέκονται στις γωνίες  και ξυπόλυτα παιδιά τρέχουν στον χωματόδρομο...Θα έμοιαζε με μια συνηθισμένη αφρικανική επαρχία αν δεν ένιωθες τον φόβο στα μάτια των ανθρώπων...Μια αόρατη απειλή που δεν μπορείς να προσδιορίσεις και που μοιάζει να περιμένει το σκοτάδι για να πραγματοποιηθεί...

Πριν σκοτεινιάσει αποφασίζω να κάνω μια μικρή βόλτα στην πόλη μαζί με τον Jean-Baptiste, τον οδηγό μας και σωματοφύλακα-αν υπάρξει ανάγκη..Περιφερόμαστε τον κεντρικό δρόμο με τους ντόπιους να μας κοιτάνε και τα μικρά παιδιά να κρυφογελάνε..Ο Jean-Baptiste μου ξεκαθάρισε πως καλό θα είναι να ξεχάσω τις φωτογραφίες και να περιοριστώ απλά στο να κοιτάω..Φτάνουμε σε ένα μικρό δρόμο με δύο τσίγκινα παραπήγματα ανάμεσα στα σκουπίδια..Κοιτάω τον σωρό των σκουπιδιών αφηρημένα....Ανάμεσα σε σάπια φρούτα, ακαθαρσίες, ΄σκουριασμένα σίδερα και  σκισμένα υφάσματα κάτι κουνιέται...Πλησιάζουμε με περιέργεια και ο Jean Baptiste σκορπίζει τα σκουπίδια με ένα μεγάλο ξύλο...

Πρώτα βλέπω το μικρό λευκό κεφάλι του και έπειτα το υπόλοιπο σώμα...Ένας μικρός αλμπίνος, ένα λευκό παιδί με αφρικανικά χαρακτηριστικά θύμα της γενετικής διαταραχής που αλλάζει τα επίπεδα της μελανίνης στον οργανισμό, κάθεται μόνος του ανάμεσα στα σκουπίδια.. Μας κοιτάζει τρομαγμένος και τότε παρατηρώ πως στο χεράκι του κρατάει σφιχτά ένα κόκαλο..Δεν θα είναι πάνω από 3 χρονών και μοιάζει σαν ένα εγκαταλελειμμένο ζωάκι που προσπαθεί να επιβιώσει μακριά από την σκληρότητα των ανθρώπων..

Νιώθω σα να είμαι θεατής σε μια κακόγουστη φάρσα.. Τα παιδιά αλμπίνο θεωρούνται αποτέλεσμα μαγείας στο Κονγκό και οι γονείς για να αποφύγουν το στίγμα, τα εγκαταλείπουν στην τύχη τους-εάν πρώτα δεν τα βρει κάποιος να τα σκοτώσει.. Ακούω τον εαυτό μου να ψελλίζει στον Jean-Baptiste κάτι που ούτε εγώ δεν καταλαβαίνω...Με φωνή που μόλις ακούγεται του λέω, να πάρουμε το παιδί Jean, να του δώσουμε φαγητό, να το βγάλουμε  από την Katanga....

Ο Jean- Baptiste  με κοιτάει στα μάτια..Τι θέλετε μαντάμ, μου λέει, που θα το πάτε το παιδί? Μπορείτε εσείς να το πάρετε μαζί σας ή θέλετε να του δώσετε φαγητό και μετά να φύγετε και να το αφήσετε πίσω? Δεν έχω απάντηση...

Τι μπορείτε να κάνετε για το παιδί μαντάμ? με ξαναρωτάει...

Τίποτα, ψελλίζω, τίποτα...

Τότε πάμε να φύγουμε, μου λέει, και μου σφίγγει το χέρι..

.

Καθώς φεύγω, ρίχνω μια τελευταία ματιά πίσω μου..Το παιδί δεν είναι πια εκεί..Συνηθισμένο στην αγριότητα των ανθρώπων έτρεξε να κρυφτεί κάπου που κανείς δεν θα μπορούσε να το βρει..

Κάπου μακριά από την ευαίσθητη "φιλανθρωπία" των δυτικών και την άγρια προκατάληψη των δικών του...