Τα στερεότυπα μας ακολουθούν παντού. Όλοι έχουμε γνώμη και συχνά απόλυτη, χωρίς καν να γνωρίζουμε αυτό για το οποίο μιλάμε. Αλήθεια, σκεφτείτε το, πόσα στερεότυπα υπάρχουν για την Αφρική και πόσοι από όσους τα πιστεύουν έχουν επισκεφθεί ποτέ μια αφρικάνικη χώρα? Αν ρωτήσεις τον μέσο Έλληνα (όχι ότι οι Ευρωπαίοι δεν έχουν ανάλογες απόψεις φυσικά) τη γνώμη του για τους αφρικανούς θα έχει συγκεκριμένη άποψη, ακόμα και αν η μόνη του επαφή με τους ανθρώπους αυτούς είναι το CD ή η τσάντα που αγόρασε στο δρόμο..
Συχνά όμως το ίδιο συμβαίνει και όταν έρχεσαι σε μια αφρικανική χώρα. Τα στερεότυπα είναι τόσο έντονα καρφωμένα στο μυαλό μας, ώστε ακόμα και πολλοί που ζουν στην Αφρική φιλτράρουν τα πάντα μέσα από τις προκαταλήψεις τους. Το έχω δει να συμβαίνει συχνά και μάλιστα από ανθρώπους που ζουν και εργάζονται χρόνια εδώ και έχουν ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον πλανήτη..
Όμως αλήθεια πόσο αντικειμενικά μπορούμε να κρίνουμε μια διαφορετική από τη δική μας "κουλτούρα" (δεν θα χρησιμοποιήσω τον όρο "πολιτισμός" διότι είναι κατά τη γνώμη μου τελείως αδόκιμος); Ποιες είναι εκείνες οι αποδεκτές πολιτισμικές παράμετροι που ορίζουν πως πρέπει να είναι μια κοινωνία και βάση εκείνων να τις κρίνουμε όλες; Μην ψάχνετε διότι απλούστατα δεν υπάρχουν. Κάθε προσπάθεια να ορίσουμε το αποδεκτό και το μη αποδεκτό πολιτισμικά και βάση αυτού να καθορίσουμε ποια συμπεριφορά είναι σωστή και "αναπτυγμένη" είναι λάθος διότι δεν μπορεί ποτέ να είναι αντικειμενική. Πάντοτε θα επηρεάζεται από την δική μας πολιτισμική συμπεριφορά την οποία θα ορίζουμε ως μέτρο σύγκρισης. Σε αυτό προσθέστε την άγνοια, τον φόβο, την προπαγάνδα, τις εικόνες που προσλαμβάνουμε από τα μέσα, την εκπαίδευση που έχουμε λάβει και έχετε την συνταγή για τα στερεότυπα.
Συχνά όλοι μιλάμε για την Αφρική, σαν να είναι μια χώρα και όχι μια ήπειρος, διαχωρίζοντας μόνο τις αραβικές χώρες του βορά. Και όμως πρόκειται για 57 διαφορετικά κράτη, με ξεχωριστή ιστορία, συχνά παρόμοια προβλήματα όμως με διαφορετικές γεννεσιουργές αιτίες. Μιλάμε για την αποικιοκρατία στην Αφρική και ξεχνάμε πως κάποια κράτη δεν υπήρξαν ποτέ αποικίες (η Αιθιοπία για παράδειγμα). Όταν σκεφτόμαστε πολιτιστικά επιτεύγματα και αυτό που (λαθεμένα) ονομάζουμε "πολιτισμό" η Αφρική δεν μας έρχεται ποτέ στο μυαλό.
Θυμάμαι σε μια συζήτηση, μια Ελληνίδα που είχε εργαστεί ως δασκάλα 2 χρόνια στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε, έλεγε πως είναι φυσιολογικό οι Αφρικανοί να είναι "καθυστερημένοι" διότι ποτέ δεν δημιούργησαν πολιτισμό. Μια άποψη που την έχω ακούσει αρκετές φορές και όχι μόνο από Έλληνες. Φαίνεται πως όσοι λένε αυτά δεν έχουν ακούσει ποτέ για τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε, μια εντυπωσιακή πόλη 1784 στρεμμάτων με τεράστια τείχη και οικοδομήματα, που άνθησε επί 4 αιώνες αφήνοντας μοναδικά τέχνεργα και κεραμικά. Μια πόλη που όταν ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα οι Ευρωπαίοι αρνήθηκαν να δεχθούν πως οι ντόπιοι θα έχτιζαν ποτέ κάτι τόσο εντυπωσιακό και επέμειναν πως την δημιούργησαν λευκοί άποικοι- άποψη που επικράτησε τους ακαδημαϊκούς κύκλους σχεδόν μέχρι την δεκαετία του 80. Δεν θα έχουν ακούσει επίσης για τα βασίλεια της Δυτικής Αφρικής του 9ου αιώνα με τα εκλεπτυσμένα χάλκινα αντικείμενα και τα αγάλματα. Και ας μην ξεχνάμε και την τεράστια προφορική παράδοση των αφρικανικών χωρών με τις εκατοντάδες τοπικές διαλέκτους, τους μύθους και τα τραγούδια..
Και μετά ήρθαν οι κυνηγοί σκλάβων (με τους Άραβες να πουλούν και τους λευκούς να αγοράζουν) και η αποικιοκρατία, και η μοίρα της Αφρικής σφραγίστηκε....
Σήμερα όλοι σχεδόν πιστεύομε πως θα κάνουμε μια βόλτα σε μια αφρικανική χώρα και το μόνο που θα δούμε είναι παιδιά με εξογκωμένες κοιλιές να ζητιανεύουν και ανθρώπους να πεθαίνουν από την πείνα στους δρόμους. Μια εικόνα που λατρεύουν τα μίντια -όσο πιο άθλια η εικόνα τόσο περισσότερη τηλεθέαση φέρνει- και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις αρέσκονται να τονίζουν. Λογικό, πως αλλιώς θα μαζέψεις χρήματα αν δεν απευθυνθείς στο συναίσθημα, ακόμα και αν αυτό απαιτεί γενικεύσεις και υπερβολές. Οι επισιτιστικές κρίσεις είναι συγκεκριμένες και δεν συμβαίνουν παντού. Συχνά δεν τις βλέπεις καν, εκτός και αν εργάζεσαι στις ανάλογες περιοχές. Οι αιτίες τους δεν είναι σχεδόν ποτέ η έλλειψη τροφίμων. Είναι πολιτικές, είναι περιβαλλοντικές, είναι αποτέλεσμα πολεμικών συρράξεων και έλλειψης μακροχρόνιου σχεδιασμού, συχνά και αδιαφορίας.
Κάποιες φορές ο υποσιτισμός είναι αποτέλεσμα άγνοιας και λαθεμένων πεποιθήσεων, όπως κάποιες φυλές που απαγορεύουν στις γυναίκες να τρώνε κρέας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή που θεωρούν πως τα νεογέννητα πρέπει να πίνουν νερό και όχι γάλα τις πρώτες μέρες της ζωής τους. Και η επισιτιστική κρίση δεν συνεπάγεται πάντοτε πείνα, όπως την φανταζόμαστε στη Δύση. Μπορεί να σημαίνει πρόσληψη τροφών που δεν είναι ποιοτικές με αποτέλεσμα ασθένειες, χαμηλή ανάπτυξη και αδυναμία, που συχνά δεν την διακρίνεις με μια απλή ματιά.
Επικρατεί η άποψη πως ο βασικός λόγος για τα δεινά των αφρικανικών χωρών είναι η "τεμπελιά". Άραγε πόση αλήθεια κρύβεται σε αυτό, και πως μπορείς να το γενικεύσεις όταν αναφέρεσαι σε περιοχές που οι ρυθμοί της ζωής καθορίζονται από τις εποχές. Σε μια αφρικανική χώρα, σημασία δεν έχει πότε θα φτάσεις κάπου αλλά το να φτάσεις. Όταν ξυπνάς από τα χαράματα, περπατάς χιλιόμετρα για να πας σε ένα ετοιμόρροπο σχολείο ή για να φέρεις καθαρό νερό, καλλιεργείς το χωράφι σου χωρίς τεχνολογία και χωρίς καλούς σπόρους και λιπάσματα, δεν έχεις κανένα δίκτυ ασφαλείας για ότι σου συμβεί, τρως μόνο ένα γεύμα την ημέρα, πόσο "τεμπέλης" μπορείς να θεωρηθείς; Πρέπει να γίνεις δημιουργικός για να επιβιώσεις, να σκαρφιστείς χίλιους τρόπους για να τα βγάλεις πέρα στη σκληρή καθημερινότητα γνωρίζοντας πως όσο γρήγορα και να τελειώσεις τη δουλειά σου, δεν θα αλλάξει απολύτως τίποτα.
Η πρόοδος δεν είναι πάντα αποτέλεσμα μόνο θέλησης και αποφασιστικότητας. Είναι κυρίως θέμα ευκαιριών. Όταν στερείς από ολόκληρους πληθυσμούς βασικά δικαιώματα και τους κρατάς στο σκοτάδι για τα δικά σου γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα είναι πολύ εύκολο να δικαιολογήσεις τις πράξεις σου χτίζοντας την εικόνα που σε εξυπηρετεί. Μεταθέτεις την ευθύνη στο θύμα, εκμεταλλεύεσαι τις υπάρχουσες αδυναμίες του και τις στρέφεις εναντίον του. Και ύστερα παρουσίαζεσαι σαν τον σωτήρα με τις μαγικές λύσεις. Κάτι που μόλις πρόσφατα συνειδητοποιήσαμε και στη δική μας χώρα...
Δυστυχώς η λίστα με τα στερεότυπα είναι ατελείωτη. Θα χρειαζόμουν ένα ολόκληρο βιβλίο για να τα αναλύσω και πάλι κάποια θα ξεχνούσα. Επειδή όμως δεν μου αρέσει ο μονόλογος, περιμένω τη δική σας γνώμη. Ας διαλύσουμε τα στερεότυπα λοιπόν συζητώντας για αυτά...
Θυμάμαι σε μια συζήτηση, μια Ελληνίδα που είχε εργαστεί ως δασκάλα 2 χρόνια στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε, έλεγε πως είναι φυσιολογικό οι Αφρικανοί να είναι "καθυστερημένοι" διότι ποτέ δεν δημιούργησαν πολιτισμό. Μια άποψη που την έχω ακούσει αρκετές φορές και όχι μόνο από Έλληνες. Φαίνεται πως όσοι λένε αυτά δεν έχουν ακούσει ποτέ για τη Μεγάλη Ζιμπάμπουε, μια εντυπωσιακή πόλη 1784 στρεμμάτων με τεράστια τείχη και οικοδομήματα, που άνθησε επί 4 αιώνες αφήνοντας μοναδικά τέχνεργα και κεραμικά. Μια πόλη που όταν ανακαλύφθηκε τον 19ο αιώνα οι Ευρωπαίοι αρνήθηκαν να δεχθούν πως οι ντόπιοι θα έχτιζαν ποτέ κάτι τόσο εντυπωσιακό και επέμειναν πως την δημιούργησαν λευκοί άποικοι- άποψη που επικράτησε τους ακαδημαϊκούς κύκλους σχεδόν μέχρι την δεκαετία του 80. Δεν θα έχουν ακούσει επίσης για τα βασίλεια της Δυτικής Αφρικής του 9ου αιώνα με τα εκλεπτυσμένα χάλκινα αντικείμενα και τα αγάλματα. Και ας μην ξεχνάμε και την τεράστια προφορική παράδοση των αφρικανικών χωρών με τις εκατοντάδες τοπικές διαλέκτους, τους μύθους και τα τραγούδια..
Και μετά ήρθαν οι κυνηγοί σκλάβων (με τους Άραβες να πουλούν και τους λευκούς να αγοράζουν) και η αποικιοκρατία, και η μοίρα της Αφρικής σφραγίστηκε....
Σήμερα όλοι σχεδόν πιστεύομε πως θα κάνουμε μια βόλτα σε μια αφρικανική χώρα και το μόνο που θα δούμε είναι παιδιά με εξογκωμένες κοιλιές να ζητιανεύουν και ανθρώπους να πεθαίνουν από την πείνα στους δρόμους. Μια εικόνα που λατρεύουν τα μίντια -όσο πιο άθλια η εικόνα τόσο περισσότερη τηλεθέαση φέρνει- και οι ανθρωπιστικές οργανώσεις αρέσκονται να τονίζουν. Λογικό, πως αλλιώς θα μαζέψεις χρήματα αν δεν απευθυνθείς στο συναίσθημα, ακόμα και αν αυτό απαιτεί γενικεύσεις και υπερβολές. Οι επισιτιστικές κρίσεις είναι συγκεκριμένες και δεν συμβαίνουν παντού. Συχνά δεν τις βλέπεις καν, εκτός και αν εργάζεσαι στις ανάλογες περιοχές. Οι αιτίες τους δεν είναι σχεδόν ποτέ η έλλειψη τροφίμων. Είναι πολιτικές, είναι περιβαλλοντικές, είναι αποτέλεσμα πολεμικών συρράξεων και έλλειψης μακροχρόνιου σχεδιασμού, συχνά και αδιαφορίας.
Κάποιες φορές ο υποσιτισμός είναι αποτέλεσμα άγνοιας και λαθεμένων πεποιθήσεων, όπως κάποιες φυλές που απαγορεύουν στις γυναίκες να τρώνε κρέας στη διάρκεια της εγκυμοσύνης ή που θεωρούν πως τα νεογέννητα πρέπει να πίνουν νερό και όχι γάλα τις πρώτες μέρες της ζωής τους. Και η επισιτιστική κρίση δεν συνεπάγεται πάντοτε πείνα, όπως την φανταζόμαστε στη Δύση. Μπορεί να σημαίνει πρόσληψη τροφών που δεν είναι ποιοτικές με αποτέλεσμα ασθένειες, χαμηλή ανάπτυξη και αδυναμία, που συχνά δεν την διακρίνεις με μια απλή ματιά.
Επικρατεί η άποψη πως ο βασικός λόγος για τα δεινά των αφρικανικών χωρών είναι η "τεμπελιά". Άραγε πόση αλήθεια κρύβεται σε αυτό, και πως μπορείς να το γενικεύσεις όταν αναφέρεσαι σε περιοχές που οι ρυθμοί της ζωής καθορίζονται από τις εποχές. Σε μια αφρικανική χώρα, σημασία δεν έχει πότε θα φτάσεις κάπου αλλά το να φτάσεις. Όταν ξυπνάς από τα χαράματα, περπατάς χιλιόμετρα για να πας σε ένα ετοιμόρροπο σχολείο ή για να φέρεις καθαρό νερό, καλλιεργείς το χωράφι σου χωρίς τεχνολογία και χωρίς καλούς σπόρους και λιπάσματα, δεν έχεις κανένα δίκτυ ασφαλείας για ότι σου συμβεί, τρως μόνο ένα γεύμα την ημέρα, πόσο "τεμπέλης" μπορείς να θεωρηθείς; Πρέπει να γίνεις δημιουργικός για να επιβιώσεις, να σκαρφιστείς χίλιους τρόπους για να τα βγάλεις πέρα στη σκληρή καθημερινότητα γνωρίζοντας πως όσο γρήγορα και να τελειώσεις τη δουλειά σου, δεν θα αλλάξει απολύτως τίποτα.
Η πρόοδος δεν είναι πάντα αποτέλεσμα μόνο θέλησης και αποφασιστικότητας. Είναι κυρίως θέμα ευκαιριών. Όταν στερείς από ολόκληρους πληθυσμούς βασικά δικαιώματα και τους κρατάς στο σκοτάδι για τα δικά σου γεωπολιτικά και οικονομικά συμφέροντα είναι πολύ εύκολο να δικαιολογήσεις τις πράξεις σου χτίζοντας την εικόνα που σε εξυπηρετεί. Μεταθέτεις την ευθύνη στο θύμα, εκμεταλλεύεσαι τις υπάρχουσες αδυναμίες του και τις στρέφεις εναντίον του. Και ύστερα παρουσίαζεσαι σαν τον σωτήρα με τις μαγικές λύσεις. Κάτι που μόλις πρόσφατα συνειδητοποιήσαμε και στη δική μας χώρα...
Δυστυχώς η λίστα με τα στερεότυπα είναι ατελείωτη. Θα χρειαζόμουν ένα ολόκληρο βιβλίο για να τα αναλύσω και πάλι κάποια θα ξεχνούσα. Επειδή όμως δεν μου αρέσει ο μονόλογος, περιμένω τη δική σας γνώμη. Ας διαλύσουμε τα στερεότυπα λοιπόν συζητώντας για αυτά...
17 σχόλια:
Πόσες φορές έχεις ακούσει τη φράση: ΟΥΓΚΑΝΤΑ γίναμε! Η άποψη του τυπικού ελληνάρα, που δεν έχει ιδέα για την κουλτούρα και τέχνη άγριων φυλών, αλλά έχει στο μυαλό του μια ομάδα ημίγυμνων με κόκκαλα στη μύτη που χορεύουν γύρω απο ένα καζάνι... Δυσυχώς όλα είναι θέμα παιδείας. Ας μάθουμε να γνωρίσουμε κάτι πριν το κρίνουμε, και να μην τα βάζουμε όλα σε ένα... καζάνι!
Αυτο το Ουγκαντα γιναμε ειναι τοσο γελοιο που δεν το σχολιαζω καν...Αναρωτιεμαι αν εχει ερθει ποτε κανεις απο δω! Και να σου πω κατι, σε επιπεδο απλου πολιτη οι κατοικοι της Ουγκαντα συμπεριφερονται πολυ συχνα καλυτερα απο τους Ελληνες..Σε επιπεδο πολιτικης η διαφθορα ειναι τοσο εντονη και τοσο βαθεια ριζωμένη στο πολιτικο σύστημα που νομίζω πως εκει τους πλησιάζουμε..
Δυστυχως τα στερεοτυπα ειναι παμπολλα..δεν τα εγραψα ολα, ισως πρεπει να κάνω και δευτερο θέμα..
Να κάνεις και δευτερο, να γράψεις κ άλλα.
Τι να πώ βρε Φραν τα είπες πάλι όλα με το οτι ανέφερες πως η προοδος είναι κυρίως θέμα ευκαιριών. Μέχρι στιγμής τις ευκαιρίες τις αρπάζουν τα "ανεπτυγμένα" κράτη για να εκμεταλευτούν μικρά, εξαρτώμενα κράτη προς όφελος τους.. Προσωπικά η χρήση της λέξης "τεμπελιά" για τέτοιου είδους θέματα με εξοργίζει..
Νομιζω πως το θεμα αξιζει και ενα δευτερο μερος...λέγονται τόσα πολλά για τους αφρικανούς (και όχι μονο) που μας έχει φάει το political correct και δεν μπορουμε να πούμε τη λέξη μαυρος αλλά μπορουμε να λέμε ολα τα αλλα...
1. “Αυτο το Ουγκαντα γιναμε ειναι τοσο γελοιο που δεν το σχολιαζω καν...Αναρωτιεμαι αν εχει ερθει ποτε κανεις απο δω!”
Άλλο τι λέω, άλλο ο τρόπος που το λέω. Μπορεί να πω κάτι άσχημο, πχ μια βρισιά, αλλά να το πω με τόσο όμορφο και συμπαθητικό τρόπο που να ακουστεί πολύ γλυκά και ευγενικά. Αντίστροφα, μπορεί να πω κάτι καλό, αλλά να το πω με υποβόσκουσα υπεροψία, ή θυμό, ή έπαρση, ή ανωτερότητα, και να ακουστεί απαίσιο.
Το "Ουγκάντα γίναμε" δεν λέγεται απαραιτήτως με αλαζονική απαξίωση, συνεπώς δεν μπορώ να καταλάβω γιατί είναι γελοίο.
Προσωπικά, δεν το έχω πει ποτέ, διότι αν παραπονιόμουν που "γίναμε" Ουγκάντα, τότε... τι να πουν και αυτοί που "είναι" ήδη Ουγκάντα.
"Ουγκάντα γίναμε" = "Σε επιπεδο πολιτικης η διαφθορα ειναι τοσο εντονη και τοσο βαθεια ριζωμένη στο πολιτικο σύστημα που νομίζω πως εκει τους πλησιάζουμε".
2. "Τα στερεότυπα είναι τόσο έντονα καρφωμένα στο μυαλό μας, ώστε ακόμα και πολλοί που ζουν στην Αφρική φιλτράρουν τα πάντα μέσα από τις προκαταλήψεις τους. Το έχω δει να συμβαίνει συχνά και μάλιστα από ανθρώπους που ζουν και εργάζονται χρόνια εδώ και έχουν ταξιδέψει σχεδόν σε όλο τον πλανήτη.."
Eξαιρετικά ενδιαφέρον! Τι είδους προκαταλήψεις έχουν αυτοί; Γίνεται να έχω ένα παράδειγμα;
3. Μια Ελληνίδα που είχε εργαστεί ως δασκάλα 2 χρόνια στη Χαράρε της Ζιμπάμπουε, έλεγε πως είναι φυσιολογικό οι Αφρικανοί να είναι "καθυστερημένοι" διότι ποτέ δεν δημιούργησαν πολιτισμό.
Προσωπικά, δεν θα της απαντούσα αναφέροντας "μεγάλη πόλη" "με τεράστια οικοδομήματα και τείχη", ούτε "εκλεπτυσμένα χάλκινα και κεραμικά αντικείμενα κι αγάλματα". Διότι αυτοί είναι τρόποι που εμείς έως τώρα μετρούσαμε το τι σημαίνει "πολιτισμός". Είναι σα να ζει μια ασιατική φυλή κάπου, και να συζητούν μεταξύ τους:
[-Είναι όμορφοι οι άνθρωποι της φυλής των Ιρλανδών;
-Ναι, ναι, είναι όμορφοι, έχουν ανοιχτόχρωμο δέρμα!
-Όχι, είναι πολύ άσχημοι, δεν έχουν σκούρα μάτια!!! Έχουν γαλάζια μάτια! Είναι άσχημοι.
-Ναι, είναι άσχημοι. Ούτε σκούρα μάτια έχουν, ούτε είναι σχιστομάτηδες! Είναι άσχημη φυλή.]
Αντίθετα με την ασιατική φυλή του παραδείγματος, εμείς, δεν βρίσκουμε άσχημα τα Ιρλανδόπουλα, διότι, ναι, μεν δεν έχουν σκούρα σχιστά μάτια αλλά έχουν τη δική τους ομορφιά.
Κρίνοντας τις κουλτούρες και τα πολιτισμικά δημιουργήματα... Υπάρχουν δύο πράγματα που μπορώ να κρίνω. Δύο πράγματα: το “α” και το “β”.
α. Κρίνω το πόσο εκλεπτυσμένο, επεξεργασμένο, μελετημένο, φροντισμένο, δουλεμένο, πλούσιο είναι το πολιτισμικό δημιούργημα, με πόση έμπνευση έχει γίνει, με πόση εξυπνάδα έχει φτιαχτεί, πόση ιστορία έχει από πίσω.
Πχ συγκρίνοντας το πολιτισμικό δημιούργημα "εμπορικό τραγούδι του κλαμπ" με το πολιτισμικό δημιούργημα "έργο αναγνωρισμένου συνθέτη κλασικής μουσικής", αναγνωρίζω πως το δεύτερο είναι πολύ πιο δουλεμένο, πιο επεξεργασμένο, πιο έξυπνο, πιο φροντισμένο, πιο εμπνευσμένο από το πρώτο. Δεν είναι το ίδιο να φτιάξω ξεπατικωτούρα μια ζωγραφιά, μέσα σε μια στιγμή, με το να κάθομαι να ζωγραφίζω με έμπνευση και μεράκι μία ζωγραφιά επί ώρες ατελείωτες.
Δεν είναι το ίδιο να στείλει ο γονιός το παιδί να μάθει την γλώσσα σε βασικό επίπεδο απλώς μόνο και μόνο ίσα ίσα για να καταφέρει να μάθει να κάνει συλλαβιστά ανάγνωση, με το να στείλει ο γονιός το παιδί του να μάθει γράμματα και να σπουδάσει κάτι.
Σίγουρα, οι γονείς προτιμάνε για τα παιδιά τους να είναι σπουδασμένα αντί να είναι σχεδόν μισο-αναλφάβητα.
Έτσι, λοιπόν, με αυτό το κριτήριο, κάποια πολιτισμικά δημιουργήματα έχουν μεγαλύτερη αξία από κάποια άλλα. Διαπίστωση πολύ απλή αυτή, αλλά όχι απλή για τις στρατιές ακαδημαϊκών των cultural studies κλπ, που προπαγανδίζουν την ισοπέδωση.
β. Δίνω ηθική ποιότητα στις κρίσεις.
Πχ στο προηγούμενο παράδειγμα που συζητούν μεταξύ τους οι ασιάτες:
"Οι Ιρλανδοί είναι άσχημοι, άρα, χρειάζονται την προστασία μας. Πρέπει να τους εκπαιδεύσουμε, πρέπει να δούνε την δική μας ομορφιά και να φορέσουν όλοι χρωματιστούς φακούς επαφής σκούρου χρώματος, ώστε να προοδεύσουν".
Ή "Τι άσχημοι που είναι οι Ιρλανδοί! Ενώ, εμείς, είμαστε οι καλυτερότεροι, είμαστε οι ομορφότεροι, είμαστε καταπληκτικοί, και να πάνε να πνιγούν οι Ιρλανδοί, και αν εξαφανιστούν κι από προσώπου γης καθόλου άσχημα για εμάς".
Ή "οι μαύροι είναι χαμηλότερης νοημοσύνης, άρα νομιμοποιούμαστε να τους κάνουμε δούλους μας, διότι αυτός που έχει χαμηλότερη νοημοσύνη έχει μικρότερη ανθρώπινη αξία από τη δική μας".
Έτσι, στην δασκάλα Ελληνίδα της Ζιμπάμπουε, θα της έλεγα πως: οι Αφρικανοί, ναι, μεν, δεν ανέπτυξαν όσα ανέπτυξε ο δυτικός πολιτισμός, όμως, αυτό έγινε λόγω συνθηκών, κι έχουν τα δικά τους χαρίσματα, δεν είναι καθυστερημένοι διότι αν δεις την προφορική τους παράδοση, ή το τάδε, ή το δείνα, θα θαυμάσεις το βάθος, το εύρος, την εξυπνάδα, τον πλούτο.
Οι δύο παραπάνω περιπτώσεις, η α και η β περίπτωση, είναι εντελώς μα εντελώς διακριτές και ανεξάρτητες μεταξύ τους. Α περίπτωση κρίνει εξυπνάδα. Β περίπτωση κρίνει ποσότητα της ανθρώπινης αξίας. Άλλο το α, άλλο το β.
Ενιαιοποιώντας το α με το β, δε βγάζω καλά αποτελέσματα. Ας πάρουμε ένα παράδειγμα ενιαιοποίησης του α με το β. Σε αυτόν τον κόσμο, υπάρχουν παιδιά με νοητική υστέρηση. Υπάρχουν. Είναι γεγονός. Τι να κάνουμε, υπάρχουν. Μπερδεύοντας το "α" με το "β" να ποιά είναι τα αποτελέσματα:
Να τι παθαίνουμε όταν μπερδεύουμε το "α" με το "β"..
Λέει κάποιος "Νοητική υστέρηση; Άρα τα ρίχνουμε στον καιάδα. Τα εξολοθρεύουμε. Τα αφήνουμε στη μοίρα τους. Αδιαφορούμε για αυτά. Δεν είναι χρήσιμα στην κοινωνία. Δεν αξίζουν τόσο."
Η αντίθετη άποψη: "Πώς τόλμησες!! πώς τολμάς να τα αποκαλείς παιδιά με νοητική υστέρηση! Ανάγωγε. Ρατσιστή. Απολίτιστε. Είναι παιδιά με ιδιαίτερες ικανότητες. Από εδώ και περα, ποτέ ξανά μην πεις πως έχουν νοητική υστέρηση. Θα τα λες παιδιά με ιδιαίτερες ικανότητες. Άντε μπράβο."
Η παραπάνω άποψη για τον καιάδα, όπως και η αντίθετη άποψη για τα παιδιά με ιδιαίτερες "ικανότητες" αντί "ανάγκες", μοιάζουν απόψεις αντίθετες μεταξύ τους, αλλά δεν είναι αντίθετες. Διότι και οι δύο άθελά τους μπερδεύουν το "α" με το "β". Αυτό το μπέρδεμα το θεωρώ λάθος. Διότι άλλο το "α" κι ΑΛΛΟ το "β". Καλό είναι, για την κάθε άποψή μας, να έχουμε επίγνωση του αν αναφερόμαστε στο "α" ή στο "β".
Μικρη επισημανση ευχαριστω πολυ για τις παρατηρησεις. ΔΙκιο εχεις για το Ουγκαντα γιναμε αλλα δεν ξερω κατα ποσο ειναι αθωο και γλυκο οταν το λεμε. Το λεμε για να δειξουμε ποσο "καθυστερημενοι" γιναμε ως χωρα και προσωπικα με ενοχλει. Επιπλεον το βρισκω ατοπο.
Στο δευτερο θεμα. Καταρχας αυτο που συμβαινει στο 80% των περιπτωσεων μεταξυ των ξενων που που ζουν εδω και εργαζονται είναι μια συμπεριφορα κρυφορατσιστικη με polliticam correct attitude.Δεν ξερω πως αλλιως να το περιγραψω. Ακουω παραπολυ συχνα, οι μαυροι ειναι τεμπεληδες, θα τους δωσεις το δαχτυλο και θα σου φανε το χερι, δεν τους εμπιστευονται αλλα τους χρησιμοποιουν ως υπηρετες και οδηγους..Και φυσικα ολα εκεινα τα σεξιστικα ραττσιστικα στερεοτυπα.Αναφερω καποια πολυ χονδρικα παραδειγματα διοτι θα επανελθω με δευτερο θεμα οπου θελω να μιλησω και για ολυς αυτους τους καλοθελητες που ερχονται εδω να σωσουν τους "καημενους" τους αφρικανους και απο τους οποιους δυστυχως πασχουμε ΠΟΛΥ..
Η παρατηρηση της Ελληνιδας ηταν πως δεν καμια φυλη στην Αφρικη δεν εχει αφησει επιτευγματα. Αυτο ειναι τελειως λανθασμενο και οφειλα να της δωσωσ συγκεκριμενα παραδειγματα. Αν και να σου πω την αληθεια δεν αλλαξε καθολου την αποψη της διοτι απλουστατα πιστευε πως υπερβαλλω!!!
Αν καταλαβα καλα το παραδειγμα περι α και β, δεν υπηρξε θεμα συγκρισης. Ειναι απαντηση στην πεποιθηση πως δεν υπηρξαν ποτε υλικα τεχνεργα στην ΑΦρικη (κατι επισης λαθος διοτι υπηρξαν πολλα τεχνεργα απο υλικα που χαθηκαν και δεν επιβιωσαν της αρχαιλογικης σκαπανης, οποτε ακομα και αν δεν ειχαμε αγαλματα και κεραμικη παλι δεν ιχυει αυτη η αποψη). Οσον αφορα στην ποιοτητα, ανεφερα συγκεκριμενα παραδειγματα διοτι προκεται για ιδιαιτερα εκλεπτυσμενα μνημεια και τεχνεργα, απαντηση-χαστουκι σε ολους τους ακαδημαικους που υποστηριζαν το αντιθετο.
Παντως επειδη σε μια προηγουμενη ζωη :) διδασκα στο Πανεπιστημιο και μαλιστα στον cultural studies ευτυχως εχει αλλαξει πλεον η προσεγγιση και η ισοπεδωση που κυριαρχουσε δεν ισχυει πλεον. Δεν χρησιμοποιουμε καν τον ορο "πολιτισμο" στους φοιτητες και ευτυχως οι αυτοχθονες αρχιζουν και αναγνωριζνται ως σημαντικες ενοτητες. ΣΤην Αυστραλια για παραδειγμα πλεον η ιστορια των "μαυρων" Αυστραλων αποτελει βασικο κομματι των σπουδων. Αργησαμε βεβαια πολυ και αφου πρωτα τους καταστρεψαμε αλλα τουλαχιστον αλλαζει...
Συμφωνώ απόλυτα για τα στερεότυπα που υπάρχουν, όχι μόνο για τις αφρικανικές χώρες αλλά γενικά για άγνωστες χώρες που δεν έχουμε επισκεφτεί αλλά έχουμε "εικόνα" και βεβαίως άποψη γι'αυτες.
Το ίδιο ισχύει για τους εκεί λαούς άλλωστε. Δεν πιστεύουν ότι αν έρθουν στην Ευρώπη ή αν πάνε στην Αμερική θα βρουν δουλειά εύκολα και θα λύσουν τα οικονομικά και άλλα προβλήματα τους;
Γενικά πιστεύω ότι πρέπει όλοι να σπάσουμε τα στερεότυπα μας και να βλέπουμε τους ανθρώπους και τους λαούς χωρίς παροπίδες και προκατασκευασμένες εικόνες που μόνο η άγνοια και η προκατάληψη έχουν δημιουργήσει.
Οι λαοί δε χωρίζονται σε "κακούς" και "καλούς", "τεμπέληδες" ή "δουλευταράδες". Αυτά αν χαρακτηρίζουν κάποιους είναι τους ανθρωπους και σε μια χώρα υπάρχουν όλων των ειδών άνθρωποι.
Η Αφρική συγκεκριμένα σαν ήπειρος, είναι ξεχωριστή περίπτωση και για να αρχίσουμε να κατανοούμε το παραμικρό γι'αυτή πρέπει να ασχοληθούμε έστω στο ελάχιστο με τις ιδιαιτερότητες και τις διαφορές της.
Αυτό που για μένα είναι σίγουρο είναι ότι οι κάθε λογής λευκοί έχουν εκμεταλλευτεί και βγάλει τεράστια κέρδη από πολλές αφρικανικές χώρες, χωρίς να προσφέρουν στο ντόπιο πληθυσμό τίποτα ή ακόμα χειρότερα καταστρέφοντας τον με διάφορους τρόπους.
Όσο για τον πολιτισμό ή την κουλτούρα των λαών πιστέυω ότι όλοι οι λαοί έχουν και τα δύο, απλά πολλές φορές εμείς οι ""πολιτισμένοι" δεν έχουμε τον τρόπο να καταλάβουμε τον πολιτισμό των άλλων και με περισσή ευκολία τους κατατάσσουμε στους "βαρβαρους".
Κάπου είχα διαβάσει κάποτε ότι η Αφρική είναι η κοιτίδα όλων των πολιτισμών και από κει προερχόμαστε όλοι μας και ειλικρινά αυτό που φάνηκε εξαιρετικά κοντά στην πραγματικότητα.
Η Αφρικη, ειναι μια αξιολατρευτη Ηπειρος. Η ``καθυστερηση της`` οφειλεται αποκλειστικα στην καθυστερημενη της οικονομια.
Αυτο οχι γιατι ειναι εκ γεννετης τεμπεληδες οι κατοικοι της, αλλα διοτι οι πλουσιοτατοι φυσικοι της ποροι, ξεζουμιζονται κυριολεκτικα απο τις πολυεθνικες εταιρειες του ``Δυτικου πολιτισμου``..., με την ανοχη και συνεργασια διεφθαρμενων τοπικων κυβερνησεων. Πραγμα που συνεπαγεται καθυστερηση και ελλειψεις στις κοινωνικες υποδομες, στη μορφωση, στην παραγωγη εθνικων προιοντων, στη διατροφη, στις πολιτιστικες εκδηλωσεις κλπ.
Η ολη ιστορια με την καλλιεργουμενη κατασταση κοινωνικης εξαθλιωσης στην Αφρικη (και οχι μονο εκει...) εξηγειται καλλιστα με την δυτικης προελευσης ``Θεωρια της Εξαρτησης``. Τρια βασικα χαρακτηριστικα αυτης της θεωριας: 1. Τα φτωχα εθνη, παρεχουν φυσικους πορους, φτηνο εργατικο δυναμικο, προορισμο αποδοχης προιοντων παρωχημενης τεχνολογιας, και εν γενει αγορες ελεγχομενες απο τις ανεπτυγμενες χωρες, οπου οι τελευταιες δεν θ` απολαμβαναν το υψηλο επιπεδο διαβιωσης τους, χωρις την υπαρξη των πρωτων...
2. Οι πλουσιες χωρες διαιωνιζουν ενεργα την κατασταση εξαρτησης (σ.σ. των φτωχων χωρων) με διαφορους τροπους. Με πολυμορφες επιδρασεις, οπως επεμβαση στην οικονομικη πολιτικη, ελεγχο στα ΜΜΕ, με τραπεζικες και χρηματοπιστωτικες πολιτικες, επεμβαση στο εκπαιδευτικο συστημα, στον πολιτισμο, στον αθλητισμο και εν γενει σε ολες τις πτυχες που αφορουν στην αναπτυξη* του ανθρωπινου δυναμικου (συμπεριλαμβανομενης στρατολογησης -εκπαιδευσης εργατικου δυναμικου)
3. Σε περιπτωση οπου τα εξαρτωμενα εθνη εκδηλωσουν προσπαθειες αντιστασης στην επιρροη των πλουσιων εθνων, αυτα θα ασκησουν οικονομικες κυρωσεις, η/και στρατιωτικη βια..
* σαφεστατα εννοει υπαναπτυξη
Μετα απ` ολ` αυτα, ιδου και ο ακρως υποκριτικος ισχυρισμος της εφαρμοζομενης χυδαιας, ληστρικης θεωριας:
``...η φτωχεια στις χωρες της περιφερειας, υφισταται οχι διοτι δεν ειναι ενσωματωμενες στο παγκοσμιο συστημα, η δεν ειναι ``επαρκως`` ενσωματωμενες οπως συχνα ισχυριζονται ορισμενοι οικονομολογοι της ελευθερης αγορας,
αλλα στον τροπο που ειναι ενσωματωμενες στο συστημα...``
Σε οτι αφορα τα στερεοτυπα, αυτα εκθετονται με ευελικτο, αποπροσανατολιστικο τροπο, ως ``φυσικο φαινομενο της ανθρωπινης συμπεριφορας`` (σ.σ. και οχι ως αποτελεσμα επιδρασεων του κοινωνικου-πολιτικου συστηματος)
στο ``Public Opinion`` απο τον Αμερικανοεβραιο (ισως τον σοβαροτερο απολογητη του συστηματος) δημοσιογραφο και συγγραφεα Walter Lippmann (εκδοσεις `καλβος`)
@ Διονυσιος ΒΑσιλακης Θα συμφωνησω σε ολα. Και ειναι τοσο αληθεια πως τα στερεοτυπα τα παρουσιαζουν ως φυσιολογικη αντιδραση της ανθρωπινης συμπεριφορας. Τα στερεοτυπα τα γεννανε οι διαφορετικοι ρολοι που δινουμε στους αλλους οι οποιοι εξαρτωνται αμεσα απο τι σχεσεις αλληλεξαρτησης μεταξυ διαφορετικων ανθρωπων και ομαδων. Για παραδειγμα η σχεση μας με τις αφρικανικες χωρες ηταν παντα σχεση δυναμης και εξαρτησης. Αναλογα λοιπον τους κατηγοριοποιουμε. Ειναι δηλαδη κατι τελειως τεχνητο και καθολου φυσιολογικο.
Οσον αφορα την εκμεταλλευση, υπαρχουν βεβαια πολλες ευθυνες και στα αφρικανικα κρατη. Διεφθαρμενες κυβερνησεις που δεν ενδιαφερονται για τον λαο τους παρα μονο για κερδος και εξουσια, ενδοφυλετικες διαμαχες και ανταγωνισμοι και συχνα βεβαια και ρατσισμος αναμεσα σε διαφορετικες κοινωνικες ομαδες.
Καταρχήν να πω καλώς σε βρήκα (και δεν το λέω "για τους τύπους") Μου συστησε η σύντροφος μου το blog σου. Πολύ καλό (και προς το παρόν έχω διαβάσει μόνο 2 αναρτήσεις)
Τα στερεότυπα... όντας μισός άγγλος-μισός έλληνας τα έχω αντιμετωπίσει και σε προσωπικό επίπεδο και με έχουν προβληματίσει κι εμένα. Νομίζω η άρνηση ενός ανθρώπου να τα δεχτεί ως δεδομένα είναι και σημάδι ενός πραγματικά ανοιχτού μυαλού. Γιατί το να μην δέχεσαι τα στερεότυπα σημαίνει κατ επέκτασιν να αρνείσαι και να κρίνεις. Η να μην το κάνεις τόσο εύκολα. Οφείλουμε να λαμβάνουμε υπόψη μας όλα τα δεδομένα και τις συνθήκες που διαμορφώνουν μια κατάσταση η έναν άνθρωπο και όχι να κρίνουμε βάση κάποιας προκατάληψης η προδιαμορφωμένης ιδέας για το τι εστί σωστό η αποδεκτό. Αυτό ήταν πάντα κάτι που μου την έσπαγε και με τη θρησκεία. Περισσότερα στερεότυπα, κακοί μωαμεθανοί, καλοί χριστιανοί, κακοί καθολικοί κ.ο.κ. δεν θα επεκταθώ γιατί δεν το θεωρώ σκόπιμο να προσβάλλω και τα πιστεύω κανενός... Μπράβο, συνέχισε την καλή δουλειά!!
Peter ευχαριστω για το σχολιο. Οπως εχω πει και σε αλλοτς φιλους τα στερεοτυπα ειναι καθαρα αποτελεσμα των ρολων που εμεις οι ιδιοι δινουμε στους αλλους. Αρα ποτε δεν ειναι αποτελεσμα αντικειμενικης παρατηρησης. Ειναι ανοητες γενικευσεις. Προσωπικα τα εχω υποστει και εγω και εκ πειρας ξερω πως αν σου βαλουν μια ταμπελα δυσκολα ξεφευγεις. Αντιθετως ολοι περιμενουν να φερεσαι αναλογα....
Ο κόσμος άραγε έχει μάθει να διακρίνει την διαφορά μεταξύ του "πολιτισμού"-ενικός- και των "πολιτισμών"-πλυθηντικός-?
και κάτι σχετικό..
http://maxcdn.zenpencils.com/comics/2012-08-21-travel.jpg?9d7bd4
Ασκγκαρντ ωραιο το καρτουν, μου αρεσε!
Ομως δυστυχως λιγοι ανθρωποι θα ειχαν κ τα μεσα και τη διαθεση να ταξιδεψουν, ασε που αν εχεις προκαταληψη τα βλεπεις ολα μεσα σπο το ιδιο πρισμα.
Ομως ακομα κ να δεν μπορει καποιος να ταξιδεψει, πλεον τοσες διαφορετικες κοινοτητες μενους στις μεγαλουπολεις που μεσω εκδηλωσεων -στα σχολεια κυριως ισως κατι μπορουσε να αλλαξει.
Πλέον με την διάδοση της τεχνολογίας και του διαδικτύου ο καθένας μπορεί να αλλάξει τα φίλτρα με τα οποία αντιλαμβάνεται την πραγματικότητα, σε πιο αντικειμενικά.
Οπότε το μέσο υπάρχει, το οποίο μπορεί να μην του εξασφαλίσει ένα αεροπορικό εισητήριο για να επισκεφτεί την λίμνη Βικτώρια στην Ουγκάντα, αλλά σίγουρα θα του εξασφαλίσει κάμποση ώρα ενημέρωσης γύρω από το ανθρωπιστικό έγκλημα που γίνεται γύρω από αυτή χάρη σε ντοκυμαντέρ που θα βρει στο youtube όπως το "Darwin Nightmare".
Το κύριο πρόβλημα κατ'εμέ σε όλο το θέμα της ξενοφοβίας δεν είναι η φτώχεια, η ανασφάλεια κτλ τα οποία είναι απλές αφορμές, αλλά η αμάθεια σε πολλά πράγματα για τον κόσμο, από την ύπαρξη διαφορετικών θρησκείων και τρόπου ζωής μέχρι τα ένστικτα και τις ανάγκες επιβίωσης που έχουμε όλοι μας.
Δημοσίευση σχολίου