Τέσσερις γυναίκες...

Στην υποσαχάρια Αφρική τα δικαιώματα των γυναικών είναι ένα θέμα που απαιτεί λεπτούς χειρισμούς. Αυτα που στον δυτικό κόσμο θεωρούνται κεκτημένα εδώ είναι ακόμα υπο συζήτηση. Η Ουγκάντα, όπως και οι περισσότερες χώρες της Ανατολικής Αφρικής (και όχι μόνο) είναι μια βαθειά πατριαρχική κοινωνία. Η πολυγαμία, οι παραδοσιακές πεποθήσεις πως οι γυναίκες αποτελούν "κοινό αγαθό", η "πληρωμή της νύφης"-η  συνήθεια να πληρώνει ο άντρας τον πατέρα ή τον αδερφό της μέλλουσας νύφης ώστε να δώσουν την συγκατάθεση τους- έχει κατα κάποιο τρόπο νομιμοποιήσει την αντρική κυριαρχία: το αρσενικό θέτει τους όρους στις σχέσεις των δύο φύλων και καταφεύγει στην βία αν συναντήσει άρνηση. Η βία κατα των γυναικών στην Ουγκάντα έχει πάρει διαστάσεις επιδημίας και πάνω απο το 60% του γυναικειου πληθυσμού της χώρας κακοποιείται απο το σύζηγο ή το σύντροφο του. Ομως αύτή η σωματική και σεξουαλική βία δεν εξηγείται μόνο απο τις παραδόσεις της αφρικανικής κοινωνίας: συνδέεται άμεσα με τη φτώχεια και  τις πολιτικές, οικονομικές και κοινωνικές συνθήκες τις οποίες βιώνουν χιλιάδες γυναίκες. Οι παραδοσιακές πεποιθήσεις απλά διευκολύνουν την κοινωνική ανοχή.

Αναμφίβολα η βία κατά των γυναικών είναι παγκόσμιο φαινόμενο, όμως εδώ στην Ουγκάντα έχει μια ιδιαιτερότητα: την κάθετη άυξηση των μολύνσεων με HIV-AIDS στις γυναίκες. Χωρίς οικονομικό και κοινωνικό στάτους οι γυναίκες της Αφρικής δεν έχουν καμία δυνατότητα να διαπραγματευτούν τη σχέση τους με το άλλο φύλο. Οικονομικά εξαρτημένες απο το σύζηγο η σύντροφο-ακόμα και αν εργάζονται-, συχνά θύματα βιασμού (εντός και εκτός γάμου),  είναι υποχρεωμένες να δεχτούν οποιαδήποτε απαίτηση για να επιβιώσουν.

Σίγουρα ακούγονται καταθλιπτικά όλα αυτά. Και όντως έτσι είναι. Ομως ακόμα και στις πιο ανέλπιδες καταστάσεις υπάρχει πάντα ένα αχνό φως. Και αυτό είναι κάτι που ανακάλυψα εδώ στην Ουγκάντα. Πριν λίγο καιρό, και με τη βοήθεια κάποιων γυναικείων οργανώσεων, είχα τη τύχη να γνωρίσω τέσσερις γυναίκες που με κατέπληξαν με τη δύναμη τους και τη θέληση να επιβιώσουν. Οι ιστορίες τους ξεπερνούν ακόμα και την πιο νοσηρή φαντασία. Ολες είχαν βιώσει την συζηγική βία στην πιο ακραία μορφή της: βιασμοί, εξευτελισμοί ακόμα και απόπειρα δολοφονίας συνθέτουν την ιστορία της ζωής τους. Ομως κατάφεραν να επιβιώσουν, παλεύουν να μεγαλώσουν τα παιδιά τους και αντιμετωπίζουν ακόμα και το AIDS με δύναμη και ασιοδοξία.

Hajara, 45 ετών:  σε ηλικία 19 ετών έγινε η 14η σύζηγος ενός "μάγου γιατρού"
Δασκάλα στο επάγγελμα, έχει τρία παιδία και είναι φορέας του AIDS

Rachel 29 ετών: Σταμάτησε το σχολείο στα 14 λόγω εγκυμοσύνης. Εχει 5 παιδιά
και είναι φορέας του AIDS. 

Justine 35 ετών: σε ηλικιά 16 ετών έγινε η 3η σύζηγος. Εχει 3 παιδιά και είναι
φορέας του AIDS. Οι δύο γυναίκες του πρώην συζήγου της έχουν ήδη πεθάνει απο τον ιό.

Aisha 36 ετών: παντρεύτηκε στα 16 και έχει 5 παιδιά. Ο σύζηγος της προσπάθησε
να τη σκοτώσει και σήμερα κρύβεται και φοβάται για τη ζωη της

Θα σας δηγηθώ λοιπόν την επόμενη φορά την ιστορία της Justine, της Hajara της Rachel και της Aisha, όπως μου την είπαν οι ίδιες... Μαζί περάσαμε μια ημέρα όπου μιλήσαμε, κλάψαμε, γελάσαμε, αγκαλιαστήκαμε και φεύγοντας ξέραμε πως όσο διαφορετικές και αν είναι οι ζωές μας μοιραζόμαστε την ίδια μοίρα: γυναίκες και μητέρες που προσπαθούμε να βρούμε τη θέση μας σε μια ανδροκρατούμενη κοινωνία.

Οι φωτογραφίες όλων των γυναικών δημοσιεύονται με την άδεια τους...