Laos part 2: Road trip...

Αυτό που κάνει κάθε ταξίδι μοναδικό είναι η υποκειμενικότητα του. Κάθε διαδρομή είναι μια τελείως προσωπική εμπειρία: στα μάτια μας καθρεφτίζεται πάντα αυτό που κρύβει η ψυχή μας και συχνά βλέπουμε μόνο αυτό που ψάχνουμε να βρούμε ή αυτό που φοβόμαστε ότι θα βρούμε...Στο Λάος δεν έψαχνα τίποτα...Ηξερα πως δεν ήταν πλέον ο μυστηριώδης ανεξερεύνητος παράδεισος αλλά μια χώρα που έψαχνε απεγνωσμένα να κερδίσει τον χαμένο χρόνο και να μπεί στη τροχιά της νέας χιλιετίας...Η Luang Prabang στο βορρά, χτισμένη στις όχθες του Μεκονγκ και του Ναμ Καν, αποτελούσε πλέον κλασσικό τουριστικό προορισμό...Η κοιλάδα των πιθαριών κοντά στην  Xieng Quang  υπήρχε πιά σε κάθε τουριστικό οδηγό και τα παιδιά είχαν αρχίσει να ζητιανεύουν στους σκονισμένους δρόμους της πόλης...Και όμως ο βορράς, όπως και ο Νότος δεν έχει ακόμα αποκαλύψει όλα του τα μυστικά: τα χωριά των Hmong με τις παραδοσιακές φορεσιές, τα καταπράσινα τοπία, τα πασαλόπηχτα σπίτια και τα χαμόγελα των ανθρώπων είναι ακόμα εκεί, να σου θυμίζουν πως η ομορφιά και η αξιοπρέπεια μπορεί καμια φορά να υπερισχύσει, ακόμα και σε αυτούς τους δύσκολους και άχαρους καιρούς...

Μία απο τις πιο όμορφες εμπειρίες όταν διασχίζει κανείς το Λάος, είναι τα χωριά των Hmong. Μια ξεχωριστή μεινότητα με δική της γλώσσα και έθιμα, γνωστή για τις πολύχρωμες φορεσιές, τα περίτεχνα καπέλα και τα κοσμήματα των γυναικών της. Μια μειόνοτητα που βρίσκεται υπο συνεχή διωγμό απο το καθεστώς και που μέχρι και το 2002 τελούσε υπο την προστασία της Υπατης Αρμοστείας του ΟΗΕ. Σήμερα η κυβέρνηση έχει βρεί έναν πιο έξυπνο τρόπο να τους εξουδετερώσει: την γλωσσική αφομοίωση. Μέσω ανθρωπιστικών οργανώσεων προωθεί βιβλία προσχολικής ηλικίας γραμμένα στην επίσημη Λάο γλώσσα και προτρέπει τους ταξιδιώτες να τα αγοράζουν και να τα δωρίζουν στα παιδιά. Κάθε ανυποψίαστος ταξιδιώτης που θα αγοράσει με χαρά αυτό το βιβλίο και θα το δώσει στα παιδιά κάποιου χωριού έχει εν αγνοία του συμβάλλει και στον θάνατο των τοπικών γλωσσών..Αυτά για να μην ξεχνάμε πως καμιά φορά ακόμα και οι καλύτερες προθέσεις δεν έχουν αθώα αποτελέσματα...

Παιδιά Hmong 

Ενώ οι ποταμοί συχνά ενώνουν τους ανθρώπους, τα βουνά τους χωρίζουν. Στο Λάος ο μοναδικός συνδετικός κρίκος μεταξύ των ορεινών επαρχιών είναι το λεωφορείο. Μεταφέρει ανθρώπους αλλά κυρίως μεταφέρει αγαθά πρώτης ανάγκης και προμήθειες στα εκατοντάδες χωριουδάκια που βρίσκονται διάσπαρτα στα βουνά της χώρας.

Ο κεντρικός σταθμός επιβίβασης βρίσκεται λίγα χιλιόμετρα έξω απο την Vientiane. Ενα πολύχρωμο πλήθος περιφέρεται στο ετοιμόρροπο κτίριο του σταθμού: αντρες, ντυμένοι με παραδοσιακά ρούχα ή με παντελόνια δυτικού τύπου, γυναίκες με τα μωρά δεμένα στις πλάτες τους, γιαγιάδες με ζωντανά πουλερικά κρεμασμένα στους ώμους, αχθοφόροι που φορτώνουν κιβώτια και σάκους, ξανθοί τουρίστες που ψάχνουν να βρούν σε ποιό όχημα θα επιβιβαστούν.. Λίγα μέτρα πιο κάτω τα λεωφορεία γεμίζουν σιγά σιγά. Ο συνοδηγός κάθεται στην ανοιχτή πόρτα φωνάζοντας στον κόσμο να βιαστεί και σπρώχνοντας όσους είναι ήδη στην είσοδο να μπούν πιο γρήγορα. Στρατιώτες κρατώντας όπλα επιβιβάζονται και αυτοί στα λεωφορεία που πάνε στον Βορρά. Καθώς δεν υπάρχει καμία πινακίδα στον σταθμό, είναι αρκετά δύσκολο να βρείς που τελικά θα αγοράσεις το πολυπόθητο εισιτήριο.. Εάν όμως τα καταφέρεις και αγοράσεις εισιτήριο πρώτης θέσης, τότε έχεις εξασφαλίσει ότι τουλάχιστον τις 9 με 12 ώρες της διαδρομής θα τις περάσεις καθιστός...

Καθώς το λεωφορείο ξεχύνεται ασθμαίνοντας στους ανηφορικούς δρόμους και η πρωτευουσα γίνεται μια μακρινή σκιά, παρατηρώ τους συνταξιδιώτες μου..Οι περισσότεροι επιβάτες είναι στρατιώτες που επισκέπτονται τις οικογένειες τους στο βορρά. Φανερά κουρασμένοι κοιμούνται κρύβοντας το πρόσωπο τους μεσα στις φαρδιές μπλέ στολές τους..Τον ύπνο τους δεν φαίνεται να ταράζει ούτε η παρέα των κινέζων αντρών που κάθονται λίγο παραπέρα φωνάζοντας και γελώντας δυνατά. Μια ηλικιωμένη γυναίκα ταξιδεύει κρατώντας δεμένες απο τα πόδια δύο μεγάλες κότες. Κανείς δεν φαίνεται να δίνει σημασία στα αδύναμα παράπονα των πουλερικών: στο τέλος και τα ίδια τα ζώα το παίρνουν απόφαση και υπομένουν σιωπηλά τη μοίρα τους. Μαύρες σακούλες με ρούχα, κιβώτια με φρούτα, παιδιά που κάθονται στο δάπεδο όλα ανακατεύονται στις απότομες στροφές και τα κλάμματα των μωρών μοιάζουν να ανταγωνίζονται τους τραγουδιστές που ακούγονται απο τα ηχεία του λεωφορείου.

Η εναλλαγή των τοπίων εντυπωσιακή. Αρχέγονες καρστικές χαράδρες δίνουν τη θέση τους σε καταπράσινες εκτάσεις και βυθισμένα ρυζοχώραφα που χρυσίζουν στη σκιά του ήλιου...Είναι η εποχή των βροχών και οι χωρικοί έχουν φυτέψει τα χωράφια τους με το πολύτιμο ρύζι. Πασαλόπηκτες καλύβες βρίσκονται διάσπαρτες ανάμεσα στα ρυζοχώραφα.. Γυμνά μωρά παίζουν στις λάσπες, ενώ μια νεαρή γυναίκα λούζει τα μαλλιά της ρίχνοντας νερό απο ένα ξύλινο κάδο..Τα πιτσιρίκια δίπλα της της τραβάνε το ύφασμα που φοράει και ξεκαρδίζονται στα γέλια..Στο βάθος ένας άντρας με ένα πλατύ ψάθινο καπέλο σέρνει ένα παλιό άροτρο...Καθώς τους παρατηρώ, δυσκολεύομαι να πιστέψω πως 80.000 τόνοι πυρομαχικών βρίσκονται ακόμα θαμμένα στα χωράφια τους, έτοιμα να εκραγούν στο πρώτο άγγιγμα...

Καθώς το λεωφορείο πλησιάζει τα χωριά, γυναίκες και μικρά παιδιά τρέχουν προς το μέρος μας. Πριν καλά το συνειδητοποιήσεις ένα πολύχρωμο πλήθος μας έχει περικυκλώσει φωνάζοντας και σπρώχνοντας να πλησιάσει τα παράθυρα. Στα χέρια τους κρατάνε νερά, αναψυκτικά, φρούτα, καρύδες και καπνιστό ψάρι. Ενα κοριτσάκι με ένα πράσινο φόρεμα χώνεται ανάμεσα στους μικροπωλητές και μου δείχνει το παγωμένο νερό που πουλάει. Στοιχηματίζω πως δεν είναι πάνω απο 6-7 ετών..Για αστείο της ζητάω μια κόκα κόλα διαίτης σίγουρη πως δεν κατάλαβε τίποτα. Χωρίς δεύτερη κουβέντα φεύγει τρέχοντας και επιστρέφει σε λίγα λεπτά με το αναψυκτικό...Της ζητάω να μου φέρει καλαμάκι: σε ελάχιστο χρόνο το έχει φέρει και  σκαρφαλώνοντας στο παράθυρο μου το δίνει θριαμβευτικά ζητώντας τα χρήματα της....

Ενας λόγος που τα οδικά ταξίδια στο Λάος διαρκούν τόσο πολύ είναι οι συχνές στάσεις τους...Σε ανύποπτο χρόνο ο οδηγός μπορεί να θυμηθεί πως θέλει να κάνει τα ψώνια του. Θα σταματήσει σε κάποιο απο τα χωριά και θα επισκεφθεί με την υσηχία του τα πολύβουα κιόσκια των δρόμων. Θα διαλέξει φρέσκα ψάρια απο τον ποταμό ή θα επιλέξει κάποια απο τα αποξηραμένα που κρέμονται απο τους ξύλινους πάγκους. Η μυρωδιά τους που θα σε συνοδεύει σε όλη την υπόλοιπη διαδρομή αφήνει ανεξίτηλα σημάδια...

Αλλοτε μπορεί να πεινάσει....θα κατέβει απο το λεωφορείο και θα απολαύσει το φαγητό του σε κάποιο απο τα υπαίθρια εστιατόρια των δρόμων. Σε αυτή την περίπτωση το καλύτερο που έχεις να κάνεις είναι απλά να ακολουθήσεις το παράδειγμα του...Μια μυρωδάτη σούπα με φρέσκα λαχανικά και κινέζικα μακαρόνια είναι η καλύτερη επιλογή για να αντέξεις το ταξίδι...

Αλλη φορά μπορεί να πεινάσουν οι επιβάτες. Οπως οι Κινέζοι του λεωφορείου μας που στα μέσα της διαδρομής αποφάσισαν πως χρειάζονται κινέζικο φαγητό. Υστερα απο μια τεράστια παράκαμψη ώστε να βρεθεί χωριό με κινέζικο εστιατόριο, σταματήσαμε σε μια μικρή κωμόπολη χτισμένη στην κόρυφη ενός καταπράσινου λόφου. Μια ανθισμένη κοιλάδα απλωνόταν μπροστά μας ενώ μικρές καλύβες διέκοπταν τη μονοτονία του τοπίου και έμοιαζαν με γκρίζα συννεφάκια στον ορίζοντα. Η ποιητική μου διαθεση όμως με εγκατέλειψε απότομα, όταν ο οδηγός μας πληροφόρησε πως χάσαμε τους κινέζους και αν δεν τους βρίσκαμε πριν σκοτεινιάσει θα περνούσαμε τη νύχτα στο χωριό. Η προοπτική να περάσω τη νύχτα στη μέση του πουθενά μέσα στο λεωφορείο δεν φάνταζε καθόλου ειδυλιακή...Τελικά οι κινέζοι βρέθηκαν με καθυστέρηση μόνο 2 ωρών και έτσι το ταξίδι συνεχίστηκε....μέχρι την επόμενη στάση.

Εκτός απο το να χαθεί κάποιος επιβάτης και να τον ψάχνουν υπάρχει πάντα ο κίνδυνος του απρόσκλητου επισκέπτη. Οι γιαγιάδες και τα μωρά έχουν μια ιδιαίτερη αδυναμία στα λεωφορεία που διασχίζουν τα χωριά. Οι πιο τολμηρές προσπαθούν με κάθε τρόπο να μπούν μέσα. Σε ανύποπτο χρόνο όλο και κάποια γιαγιά θα σκαρφαλώσει και θα αρνείται να κατέβει ότι και να της πεί κάποιος. Θα κάτσει στην πρώτη κενή θέση που θα βρεί, θα ακουμπήσει σφιχτά τα χέρια στα γόνατα και θα κοιτάει γύρω της σα να μην συμβαίνει τίποτα. Τότε ο οδηγός θα αρχίσει τις διαπραγματεύσεις. Σε λίγο οι υπόλοιποι επιβάτες θα αρχίσουν να μιλάνε όλοι μαζί. Η γιαγια θα κάθεται ατάραχη και θα παρακολουθεί. Υστερα απο πολύ κόπο όλο και κάποιος θα την πείσει να κατέβει και θα συνεχίσουμε το δρόμο μας. Δεν συμβαίνει όμως το ίδιο και με τα μωρά...Πάντα κάποιο μικρό μπορεί να τρυπώσει απο την ανοιχτή πόρτα και να το δεί ο οδηγός αρκετά χιλιόμετρα παρακάτω...Τότε το όχημα θα επιστρέψει στο προηγούμενο χωριό, ο οδηγός θα αποβιβάσει το μωρό που θα κλαίει σπαρακτικά καθώς το βγάζουν απο το λεωφορείο και το επιστρέφουν στη μητέρα του..και απλά θα συνεχίσουμε...

Ετσι απλά κυλάει και η ζωή στο Λάος, με όλα τα απρόοπτα της που άλλοτε σε κάνουν να γελάς κ άλλοτε να λυπάσαι...Αναπολώντας όλες εκείνες τις στιγμές σκέφτομαι πως και το ίδιο το Λάος μοιάζει με τα γερασμένα λεωφορεία του...Οσο εμπόδια και αν υπάρξουν, όσες αλλαγές και αν  γίνουν, το ταξίδι θα συνεχιστεί και ακόμα και στις πιο δύσκολες συνθήκες η ομορφιά και η αυθεντικότητα δεν χάνεται...αρκεί να έχεις τα μάτια να τη δείς...