Η εκτέλεση της Αλήθειας: Πως ο διεθνής τύπος γράφει για τη Βόρεια Κορέα

Το πιο πρόσφατο κουτσομπολιό που διαβάσαμε στο διεθνή τύπο για τη Βόρεια Κορέα, αφορούσε στη (θεαματική) εκτέλεση του υπουργού Αμυνας, Hyon Yong Chol. Ο στρατηγός βρέθηκε ένοχος για ανυπακοή και ασέβεια-τον πήρε ο ύπνος σε μια ομιλία του Κόμματος- και εκτελέστηκε, όπως μας πληροφόρησαν οι μυστικές υπηρεσίες της Νότιας Κορέας. Μάλιστα, το γεγονός ότι κοιμήθηκε, εκνεύρισε τόσο πολύ τον Kim Jong Un, ώστε να διατάξει την εκτέλεση του στρατηγού του με αντι-αεροπορικά πυρά. Ο διεθνής τύπος αναφέρει συχνά τέτοιες θεαματικές εκτελέσεις, πάντα επικαλούμενος πηγές από τη Νότια Κορέα. Πρόσφατα μάλιστα η επιτροπή για τα Ανθρώπινα δικαιώματα στη Βόρεια Κορέα δημοσίευσε μια έκθεση στην οποία παρουσιάζει δορυφορικές φωτογραφίες οι οποίες σύμφωνα με τους συντάκτες της έκθεσης είναι συμβατές με εκτελέσεις από αντιαεροπορικά πυρά. Η έκθεση, γραμμένη σε αρκετά συναισθηματική γλώσσα, καταλήγει ότι ενώ δεν μπορεί να αποδειχθεί ότι όντως πρόκειται για εκτελέσεις τέτοιου τύπου, «είναι πολύ πιθανό» ότι λαμβάνουν χώρα. Η υπόθεση στηρίζεται αποκλειστικά στο πως θα ερμηνεύσει ο καθένας τη φωτογραφία.

Λίγες ώρες μετά την ανακοίνωση της εκτέλεσης του στρατηγού, οι μυστικές υπηρεσίες της Νότιας Κορέας ανασκεύασαν το δημοσίευμα και ανακοίνωσαν ότι ο στρατηγός καθαιρέθηκε αλλά δεν μπορεί να επιβεβαιωθεί η εκτέλεση. Οι πληροφορίες ότι ο λόγος της εκτέλεσης ήταν ο... ύπνος του Hyon Yong Chol, προέρχονται από μια φωτογραφία που δημοσιεύτηκε στην κρατική εφημερίδα Rodong στις 26 Απριλίου, όπου ο στρατηγός κάθεται δίπλα στον Kim Jong Un μετ τα μάτια κλειστα. Σύμφωνα πάντως με το ABC δεν είναι τελικά ξεκάθαρο αν κοιμάται ή αν απλά η φωτογραφία τραβήχτηκε όταν ο Hyon κοιτούσε κάτω.

Κάτοικοι της Πιονγκ Γιανγκ διαβαζουν την κρατική εφημερίδα (φωτ. Φραγκισκα Μεγαλούδη)

Όλοι θα θυμάστε τις λεπτομέρειες της εκτέλεσης του Jang Song Thaek ο οποίος σύμφωνα με τα μεγαλύτερα δημοσιογραφικά μέσα του πλανήτη, είχε βρει φρικιαστικό θάνατο όταν ο ηγέτης της Βόρειας Κορέας διέταξε να «φαγωθεί ζωντανός από 120 πεινασμένα σκυλιά». Και ενώ τα νέα έγιναν ανάρπαστα, τελικά αποδείχτηκε ότι τα σκυλιά υπήρχαν μόνο στη φαντασία του συντάκτη μια σατιρικής ιστοσελίδας από τη Κίνα. Ο Jang Song Thaek εκτελέστηκε από εκτελεστικό απόσπασμα, η ιδέα όμως των «100 σκυλιών» ήταν πολύ πιο ελκυστική για τα διεθνή μίντια από εκείνη της αλήθειας.

Τον Ιούνιο του 2013, η διεθνής κοινότητα σοκαρίστηκε όταν έμαθε για την «εκτέλεση» της Hyon Song-wol, μιας διάσημης τραγουδίστριας από τη Βόρεια Κορέα. Η ιστορία αυτή τα είχε όλα: ταινίες πορνό στην Κίνα, παράνομους έρωτες, πάθη και ένα τραγικό θάνατο όταν η Ri Sol Jul, σύζυγος του βορειοκορεάτη ηγέτη, τυφλωμένη από τη ζήλια, απαίτησε από τον Kim να εκτελέσει την τραγουδίστρια.

Την εποχή της «εκτέλεσης» ζούσα ακόμα στη Βόρεια Κορέα. Λίγο καιρό πριν, στις 8 Μαρτίου, η κυβέρνηση είχε καλέσει όλη τη διεθνή κοινότητα της Πιονγκ Γιανγκ, να παρακολουθήσουμε μια συναυλία με αφορμή τη Μέρα της Γυναίκας. Η Hyon Song -wol, τραγούδησε στην εκδήλωση και όπως όλοι μπορέσαμε να διαπιστώσουμε, ήταν σε προχωρημένη εγκυμοσύνη. Τρεις μήνες μετά, τα διεθνή μέσα αναφέρουν την εκτέλεση της. Για να γίνει η ιστορία ακόμα πιο πειστική, ένας υψηλός αξιωματούχος από τη Νότια Κορέα δηλώνει ότι οι μυστικές υπηρεσίες της χώρας του γνωρίζουν ότι η εκτέλεση συνέβη. Είχα δημόσια πει τότε, ότι η εκτέλεση δεν έγινε. Κανένας δημοσιογράφος δεν ανέφερε την εγκυμοσύνη της τραγουδίστριας –κάτι που θα ήταν πολύ δραματικό για να ξεφύγει από τα δημοσιογραφικά λαγωνικά. Ενα χρόνο αργότερα η τραγουδίστρια, εμφανίστηκε ζωντανή και υγιής στην κρατική τηλεόραση φορώντας περήφανη τα διακριτικά του υψηλόβαθμου στρατιωτικού.

Το 2013 μια άλλη εκτέλεση μονοπώλησε το ενδιαφέρον των μέσων ενημέρωσης. Αυτή τη φορά ήταν ο Yi Su-yong, ο οποίος σήμερα –ζωντανός- είναι ο υπουργός εξωτερικών της Βόρειας Κορέας.

Το 2012 ο Kim Chol, υψηλόβαθμο στέλεχος του στρατού, εκτελέστηκε επειδή «έπινε». Αυτή τη φορά μάθαμε πως τον ανατίναξαν με οβίδες. Παρόλο που ακόμα δεν έχει εξακριβωθεί αν ο Chol εκτελέστηκε, το σίγουρο είναι ότι δεν ανατινάχτηκε, κάτι που τελικά αποδείχτηκε κατασκευασμένο .

Ξανά πίσω στο 2013 και ένα σύντομο φιλμ με τίτλο « Πως ζουν οι Αμερικάνοι» γίνεται viral. Αυτή τη φορά πρόκειται για βίντεο προπαγάνδα της Βόρειας Κορέας μέσω του οποίου το καθεστώς προπαγανδίζει κατά της δύσης και δείχνει στους βορειοκορεάτες ότι «οι Αμερικάνοι τρώνε χιόνι για να επιβιώσουν». Κανείς δεν σκέφτηκε να ελέγξει την αυθεντικότητα του βίντεο και η Washington Post δημοσίευσε μακροσκελή ανάλυση όπου πιστοποιούσε την αυθεντικότητα του και κατέληγε ότι « το μήνυμα του βίντεο συνάδει με την βορειοκορεατική προπαγάνδα». Όμως υπήρχε ένα πρόβλημα. Το «αυθεντικό» βίντεο ήταν ψεύτικο. Το είχε φτιάξει ως σατιρικό ο Βρετανός ταξιδιωτικός συγγραφέας Alun Hill.

Οταν ο Kim Jong Un, δεν εμφανίστηκε για 3 εβδομάδες στην κρατική τηλεόραση, λόγω προβλημάτων υγείας, τα διεθνή μέσα ξεπέρασαν τον εαυτό τους. Ανάμεσα σε εκατοντάδες θεωρίες συνωμοσίας, τελικά επικράτησε αυτή που υποστήριζε ότι ο Kim αρρώστησε επειδή «τρώει πολύ ελβετικό τυρί». Μάλιστα τοBBC βρήκε πρόθυμους γιατρούς να κάνουν διάγνωση της ασθένειας μελετώντας τις εμφανίσεις του βορειοκορεάτη ηγέτη στην κρατική τηλεόραση. Το ένοχο τυρί ήταν το «εμενταλ» και η ιστορία έγινε ακόμα μια φορά viral.

 

Θεα από τον ποταμο Τεντογκ (φωτο Φρ. Μεγαλουδη)

Υπάρχει μια ακόρεστη δίψα στα διεθνή μέσα για νέα από τη Βόρεια Κορέα και όσο πιο απίστευτα είναι αυτά, τόσο περισσότερο κοινό τα διαβάζει. Η υποτιθέμενη παράνοια της χώρας ασκεί τέτοια έλξη στους δημοσιογράφους που καταπατάνε κάθε έννοια δημοσιογραφικής ηθικής όταν γράφουν για τη Βόρεια Κορέα. Το κοινό συνηθισμένο σε τέτοια νέα, δεν αμφισβητεί ποτέ όσα του δίνουν. Εφόσον μιλάμε για τη Βόρεια Κορέα, όλα μπορεί να είναι αληθινά.

Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η χώρα να παρουσιάζεται σαν καρικατούρα και οι βορειοκορεάτες σαν ένας αμόρφωτος πεινασμένος όχλος, αποκομμένος από τον υπόλοιπο κόσμο. Και όμως αυτή η εικόνα έχει ελάχιστη σχέση με την αλήθεια. Μια δυναμική μεσαία τάξη έχει πλέον ενεργό ρόλο στην μεταμόρφωση της χώρας ενώ πλέον όλοι οι διεθνείς οργανισμοί αναφέρουν ξεκάθαρα πως η χώρα έχει μέν ποιοτικό πρόβλημα με τη διατροφή αλλά δεν υπάρχει εκτεταμένη πεινα.

Με καθολική δωρεάν εκπαίδευση και μηδενικό ποσοστό αναλφαβητισμού και με πάνω από το ένα τρίτο των αποφοίτων να συνεχίζουν στην ανώτερη εκπαίδευση (επτά στους δέκα σπουδάζουν θετικές επιστήμες, επιστήμες υγείας ή φοιτούν στο πολυτεχνείο), οι βορειοκορεάτες δεν έχουν καμία σχέση με τον αμόρφωτο αδαή λαό που φαντάζεται ο μέσος δυτικός. Ακόμα και οι ξένοι απολαμβάνουν πολύ περισσότερη ελευθερία στη χώρα από αυτή που κάποιος πιστεύει.  Μπορεί οι τουρίστες να έχουν πολλούς περιορισμούς, οι ξένοι όμως κάτοικοι της χώρας μπορούν να έχουν ντόπια άδεια οδήγησης, να οδηγούν ελεύθεροι παντού, να μαθαίνουν κορεάτικα και να μετακινούνται χωρίς να τους παρακολουθεί κανείς.

Αδιαμφισβήτητα η Βόρεια Κορέα είναι μια αδιαφανής κοινωνία με αυστηρούς έλεγχους στην πληροφορία και μεγάλη λογοκρισία στα κρατικά μέσα ενημέρωσης. Ξένοι δημοσιογράφοι-με εξαίρεση το Associated Press και το Ρωσικό και Κινέζικο πρακτορείο- δεν γίνονται δεκτοί στη χωρα. Η πληροφόρηση προέρχεται από διπλωματικες πηγές και ξένες μυστικές υπηρεσίες, διανθίζεται με κουτσομπολιά και αρκετή φαντασία και καταλήγει στους δημοσιογράφους που εργάζονται στη Νότια Κορέα και την Ιαπωνία. Τις περισσότερες φορές κρύβουν πολιτικές σκοπιμότητες ενώ σε άλλες περιπτώσεις οι μυστικές υπηρεσίες της ίδιας της Βόρειας Κορέας κυκλοφορούν φήμες ως μέσο προειδοποίησης κάποιων υπερ-φιλόδοξων στελεχών του στρατού. Ακόμα και οι διηγήσεις όσων διέφυγαν από τη Βόρεια Κορέα στη δύση θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με σκεπτικισμό και να μην υιοθετούνται άκριτα. Και ενώ η σημασία τους είναι μεγάλη και συχνά στοιχειοθετούν παραβιάσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, δεν πρέπει κανείς να ξεχνά το διπλωματικό και πολιτικό παιχνίδι που κρύβουν συχνά. Αρκετές από αυτές τις μαρτυρίες έχουν δεχτεί σοβαρή κριτική ενώ πρόσφατα ο πιο διάσημος από τους πολιτικούς κρατούμενους της Βόρειας Κορέας και συγγραφέας του βιβλίου «Αποδραση από το στρατόπεδο 14» ανασκεύασε την ίδια του την ιστορία λέγοντας ότι κάποια γεγονότα δεν ήταν αληθινά  . Μια ακόμα διάσημη πολιτική κρατούμενη, η γνωστή και ως «Παρις Χίλτον της Βόρειας Κορέας» έχει βρεθεί  να λέει αρκετές ανακρίβειες στην ιστορία της, τις οποίες δεν μπόρεσε να δικαιολογήσει όταν δημοσιογράφοι την προκάλεσαν δημόσια.

Αυτό που πρέπει κάποιος να θυμάται όταν διαβάζει νέα από τη Βόρεια Κορέα, είναι ότι υπάρχει πάντα διπλωματικό και πολιτικό παρασκήνιο. Η πληροφορία είναι σημαντική και μπορεί να καταδείξει παραβιάσεις ανθρώπινων δικαιωμάτων και να συνεισφέρει στην αλλαγή πολιτικών, όταν όμως αυτό γίνεται με σκοπό την εξυπηρέτηση κάποιας κρυφής πολιτικής ατζέντας, τότε τα μόνα θύματα είναι η αλήθεια και οι απλοί βορειοκορεάτες που στοχοποιούνται για τις πράξεις μιας ηγεσίας την οποία δεν μπορούν να ελέγξουν.

Το κείμενο δημοσιεύτηκε στην Αγγλική έκδοση της Huffington Post με τον τίτλο «A General, a “nap” and an Execution: How the Media report on North Korea”

Εδω θα το βρείτε στα ελληνικά.