Long you live and high you fly

And smiles you"ll give and tears you"ll cry

And all you touch and all you see

Is all your life will ever be




Σάββατο 1 Ιουνίου 2013

Ο χορός του Ζαλόγγου

Δε συνηθίζω να σχολιάζω  την ελληνική επικαιρότητα   όταν αφορά σε ευαίσθητα θέματα εθνικού ή θρησκευτικού περιεχομένου. Έχω άποψη και γνώση ώστε να υποστηρίξω οτιδήποτε γράψω, αλλά  το αποφεύγω γιατί το κλίμα στην Ελλάδα έχει γίνει ιδιαίτερα έκρυθμο και η πόλωση, ο φανατισμός και η ημιμάθεια κυριαρχούν.
Αφορμή όμως για το σημερινό κείμενο στάθηκε  η αναστάτωση που έχει προκληθεί από τις δηλώσεις της κ.Ρεπούση για το χορό του Ζαλόγγου, και μέσω των οποίων θυμηθήκαμε και ότι άλλο έχει πει κατά καιρούς. Το facebook πήρε φωτιά, το twitter ακόμα περισσότερο, και όλοι έχουν άποψη και γνώμη για την ορθότητα ή μη ιστορικών γεγονότων, ακόμα και αν η τελευταία φορά που άνοιξαν βιβλίο ιστορίας ήταν στο γυμνάσιο.
Ξαφνικά ολοι σχεδόν οι Έλληνες είναι  έτοιμοι για γιουρούσι με τα γιαταγάνια στο χέρι.


Και όμως, κάθε ιστορία έχει τη μυθολογία της, ταυτόχρονη ή υστερόχρονη.  Και αυτά τα έχουν πει και γράψει πολύ αξιόλογοι ιστορικοί και δεν χρειαζόταν μια  ιστορικός και νυν βουλευτής να τα πει για να σοκαριστεί το πανελλήνιο.
Θυμάμαι ακόμα αυτές τις  φωτογραφίες στα σχολικά βιβλία του ατρόμητου καλόγερου Σαμουήλ,  που με φλογισμένο βλέμμα αυτοπυρπολήθηκε στο Κούγκι.
Το βιβλίο ιστορίας ήταν γεμάτο αναφορές στους μοναχούς που θυσιάστηκαν-χτίζοντας έτσι τον μύθο της Ορθόδοξης Εκκλησίας που μαχόταν για την λύτρωση του Έθνους (άσχετο αν έναν αιώνα αργότερα ο μύθος γκρεμίστηκε στην ποδιά του Εφράιμ στο Βατοπέδι).
Τότε δεν μου πέρασε ποτέ από το μυαλό ότι μπορεί τα πράγματα να μην έγιναν  έτσι ακριβώς.  Και όμως, όπως έμαθα αργότερα σπουδάζοντας ιστορία, υπήρχαν και άλλες εκδοχές-από εκείνες που τα σχολικά βιβλία και οι καθηγητές δεν μας είπαν - και σύμφωνα με αυτές ο ατρόμητος μοναχός Σαμουήλ δεν αυτοπυρπολήθηκε ποτέ...

Δεν μπορώ πάλι να πω με σιγουριά ότι η ιστορία του Ζαλόγγου είναι αυτή που ειπώθηκε.  Το πιθανότερο είναι ότι ο περίφημος χορός δεν έγινε ποτέ-τουλάχιστον όχι με τη μορφή που έχει παρουσιαστεί.  Και σίγουρα όχι με το τραγούδι που όλοι μάθαμε στις σχολικές γιορτές όταν παίζαμε τις Σουλιώτισες  και το οποίο γράφτηκε το 1908 και όχι το 1803.
 Οι ομαδικές αυτοκτονίες ιστορικά δεν είναι κάτι σπάνιο, αλλά είναι αρκετά δύσκολο να αποδείξει κάποιος τι ήταν σφαγή και τι ήταν ομαδική αυτοκτονία. Αυτό όμως δεν αναιρεί ούτε τη φρίκη της σφαγής, ούτε μειώνει τη μνήμη των θυμάτων και τον αγώνα τους για ελευθερία.

Και όμως η δήμαρχος του Σουλίου έκρινε ότι αν τελικά δεν χόρεψαν οι Σουλιώτισες αλλά αυτοκτόνησαν από απελπισία ή  απλά σφαγιάστηκαν, τίθεται θέμα διαστρέβλωσης της εθνικής ιστορίας και έκανε και σχετικό διάβημα στα κανάλια  γιατί με "αυτά μεγάλωσαν γενιές Ελλήνων".

 
Δεν υπερασπίζομαι την κ. Ρεπούση, δεν τη γνωρίζω και δεν με απασχολεί η περίπτωση της. Δεν είμαι από εκείνους που εντυπωσιάζονται από ακαδημαϊκούς τίτλους και καθηγητικές θέσεις διότι έχω υπάρξει και η ίδια πανεπιστημιακός.
Δεν μπορώ όμως να καταλάβω γιατί επιμένει να δίνει τροφή στα κανάλια με δηλώσεις της στις οποίες επικαλείται την ιδιότητα της ως ιστορικού όταν αυτή τη στιγμή είναι βουλευτής. Γιατί να μας ενδιαφέρει η άποψη της για το χορό του Ζαλόγγου και όχι η άποψη της για τα όσα η ίδια και το κόμμα της έχει υπερψηφίσει μέσα στη Βουλή. Δεν μπορώ να καταλάβω γιατί να κάνουμε συζήτηση με την ιστορικό Ρεπούση για το ξεπούλημα του παρελθόντος και και να μην κάνουμε συζήτηση με τη βουλευτή   Ρεπούση για το ξεπούλημα του παρόντος και του μέλλοντος που η ίδια και το κόμμα της ψηφίζουν.
 
Και ακόμα δεν καταλαβαίνω την "ιερή" αγανάκτηση μεγαλοδημοσιογράφων για την καπήλευση της εθνικής μνήμης όταν οι ίδιοι προωθούν και στηρίζουν  λυσσαλέα ένα πολιτικό  σύστημα που εξευτελίζει ότι έχει ακόμα απομείνει στην χώρα. Όταν οι ίδιοι στα χρόνια του λεφτά υπήρχαν απομυζούσαν σαν παράσιτα το σύστημα που τους δημιούργησε και τώρα γίνονται τιμητές των πάντων στα κανάλια.
Και ο μέσος πολίτης που ξαφνικά βρήκε την επαναστατική του ορμή στα social media, για μένα έχει χάσει κάθε δικαίωμα πλέον να μιλάει για καπήλευση της μνήμης και του έθνους. Διότι είναι ο ίδιος πολίτης που 5 χρόνια πριν δεν θα έδινε δεκάρα τσακιστή για το τι έγινε στο Ζάλογγο ή στο Κούγκι. Είναι ο ίδιος πολίτης που ψήφισε Χρυσή Αυγή, που όλα αυτά τα χρόνια πουλούσε τη ψήφο του στη λοταρία των πολιτικών, που έκλεινε τα μάτια  στη διαφθορά και στις μίζες αρκεί να του πετούσαν ένα ξεροκόμματο από τα υπολείμματα. Και είναι ο ίδιος πολίτης που κρατάει όλους αυτούς στην εξουσία και που στις επόμενες εκλογές θα ψηφίσει πάλι όποιον του πει το βολικότερο ψέμα.
 
Άκουσα μια συνέντευξη της κ. Ρεπούση στο ραδιόφωνο σχετικά με το αν έγινε ή όχι η γενοκτονία των Ποντίων. Της αφιερώνω λοιπόν το παρακάτω απόσπασμα από κάποιες δηλώσεις συναδέλφων της πολιτικών, για μια άλλη γενοκτονία, εκείνη της Ρουάντα, το 1994.
Αλήθεια, η κ. Ρεπούση, έχει απάντηση για το πόσες πράξεις γενοκτονίας κάνουν μια γενοκτονία;




 

13 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Συγχαρητήρια για το άρθρο σου !!!!!
Επιτέλους κάποιος να μιλήσει ξεκάθαρα και πολιτικά !!!
σ'ευχαριστώ

Fran είπε...

Ανώνυμε εγώ σε ευχαριστώ. Νομίζω εξέφρασα κάποιες λογικές και ψύχραιμες απορίες :)

ΗΠΕΙΡΟΣ, Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ είπε...

Ο μύθος δεν είναι τίποτε λιγότερο ή περισσότερο από την προφορικώς μεταδιδόμενη ιστορία.Μύθος είναι ο λόγος εξ ου και σε πολλές γλώσσες αποτελεί την ρίζα των λέξεων που σημαίνουν στομα όπως το mouth στα αγγλικά και το mundung στα γερμανικά. Ιστορική προφορική καταγραφή είναι ένας μύθος. Μύθος ήταν και ο Τρωικός πόλεμος και η Τροία μέχρι που την ανακάλυψε ο Σλήμαν. Όσο για το δημώδες «Έχε γεια καϋμένε κόσμε...» μπορεί να «καταγράφηκε» το 1908 αλλά συγγραφείς που πέθαναν το 1906 πχ όπως ο Σπ. Π. Αραβαντινός λέτε να έκαναν υποκλοπή του CD από το υπερπέραν; Εγώ όμως ρωτώ και ξαναρωτώ και απάντηση δεν παίρνω. Τι είδους επιστήμη είναι αυτή η Ιστορία που στηρίζεται σε γνώμες και απόψεις; Λένε οι εγκυκλοπαίδειες. Ιστορία είναι η ανθρωπιστική επιστήμη που ασχολείται με την έρευνα και την ερμηνεία γεγονότων ... κτλ κτλ. Μήπως τελικά αυτή η «ερμηνεία» είναι το πρόβλημα; Μήπως ο καθένας ερμηνεύει κατά το δοκούν τα γεγονότα; Μήπως γι αυτό ο Όμηρος γίνεται εύκολα Ομέρ, οι Σλαύοι γίνονται γηγενείς Μακεδόνες και η Β. Ήπειρος, Ν. Αλβανία; Κλείνοντας θέλω να σου πω ότι αν, όπως λες, οι Έλληνες είναι ημιμαθείς, άλλοι τους λένε και αγράμματους, μπορείς να μου πεις σε ποια θέση κατατάσσεις την Ελλάδα, από πλευράς μορφωτικού επιπέδου, σε σχέση με τις χώρες που έχεις προσωπικά γνωρίσει; Καλημέρα και μην μου επιτεθείς πάλι.

Fran είπε...

Καταρχάς εγώ δεν σου έχω επιτεθεί, ούτε σε σένα ούτε σε κανένα που έχει αφήσει σχόλιο. Απαντώ πάντα στο ύφος του σχολιαστη, και όταν το σχόλιο είναι υποτιμητικό και ειρωνικό θα λάβει και την αντίστοιχη απάντηση ( πάντα όμως χωρίς ύβρεις κ προσβολές). Αφού το λύσαμε αυτό το θέμα, πάμε παρακάτω.
Ειναι λαθος αυτο που γραφεις, ο μύθος δεν είναι προφορική ιστορία, ανηκει στη προφορική ( λαικη) παράδοση ( στην οποια ανηκουν κια τα λαικα παραμυθια) και δεν εχει καμία σχέση με εμπεριστατωμένη ιστορία. Προφορική παράδοση όπως και τα δημοτικά τραγούδια, ή και τα επη του Ομήρου, μόνο που ακόμα κ όταν έχουν βάση ιστορική δεν εξιστορουν γεγονότα και μόνο σε γενικές γραμμές μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως σημείο αναφοράς που ομως απαιτει επιπλεον ερευνα και διασταυρωση.
Ναι η Τροια υπήρξε και ο τρωικος πόλεμος μάλλον έγινε, αλλά δεν έγινε για την ωραία Ελένη, η οποία επίσης δεν είναι ιστορικό πρόσωπο. Η ωραία Ελένη είναι μύθος, ο τρωικος πόλεμος δεν είναι, το πρώτο είναι μυθοπλασία και προφορική παράδοση, το δεύτερο είναι ιστορία που τεκμηριωνεται από πηγές και αρχαιολογικά δεδομένα. Ελπίζω να βλέπεις τη διαφορά.
Δεν ξέρω σε ποια εγκύκλοπαιδεια αναφέρεσαι αλλά η ιστορία είναι εμπεριστατωμένη μελέτη που βασίζεται σε γεγονότα, διασταυρωμενες πηγές, αρχειακο υλικό και τέλος μαρτυρίες. Ο ιστορικός δεν ερμηνεύει, παραθετει γεγονότα, η ερμηνεία που δίνει ο καθένας είναι μεγάλη συζήτηση διότι η ιστορία είναι το πρώτο που καπηλεύονται πολιτικοί και εθνοσωτηρες για να περάσουν την γραμμή τους. Δεν ξέρω τι σχέση έχει ο Σπυριδων Αραβαντινος με το τραγούδι εχε γεια καημενε κόσμε, το οποίο πιστοποιημένα γράφτηκε το 1908, αλλά αφου το αναφέρεις δώσε μου παραπομπή με σελίδα και απόσπασμα από το βιβλίο του Αραβαντινου στο οποίο ξεκάθαρα συνδέει ΑΥΤΟ το τραγούδι με το χορό του ζαλογγου. .
Η ιστορία του Σουλιου και οι μυθοι γυρω απο αυτο εχουν ως αρχική πηγή ένα φιλικό, τον Χριστοφορο Περαιβο, ο οποίος ήθελε να δημιουργήσει και να τονώσει τη σύνδεση των ελλήνων της εποχής του με το αρχαιοελληνικό ιδεώδες. Κατανοητό και θεμιτό στο πλαίσιο που δημιουργήθηκε.
Από την άλλη, ειδικά για το ζαλογγο δεν αρνήθηκε κανείς τη θυσία, αυτό που και πρακτικά δεν έγινε ήταν ότι πιάστηκαν και χόρευαν και τραγουδούσαν και μετά αυτοκτονησαν. Ο χορος είναι μυθοπλασία για να τονιστεί η θυσία και το μέγεθος της σφαγής αλλά και να τονωθεί το φρόνημα των αγωνιζομενων. Ομως το σημασία έχει? μήπως αν δεν χόρεψαν πριν αυτοκτονησουν ή πριν σφαγουν αλλάζει κάτι? μειώνει τη θυσία και το συμβολισμό του τι έγινε εκεί? Μύθοι υπάρχουν πολλοί, όπως η κερκοπορτα και ο μαρμαρωμενος βασιλιάς, τι αλλάζει αυτό για την προσφορά του Βυζαντίου? το ότι η Πόλη, όταν έπεσε στα χέρια του Μωαμεθ, ήταν μια αποδεκατισμενη και ρημαγμενη κοινωνία 70,000 ψυχών και όχι το μεγαλείο που μας έλεγαν στα σχολικα βιβλία, τι σημαίνει? αναιρεί το παρελθόν?
Το να διδασκομαστε σωστά ιστορία, είναι η μοναδική άμυνα σε διαστρεβλωσεις και καπηλευσεις. Και αν οι έλληνες είναι ημιμαθεις ας ψάξουμε τις αιτίες σε αυτά τα σχολικά βιβλία και στο εκπαιδευτικό μας σύστημα .
Το να διδάσκω σωστά ιστορία, δε σημαίνει μόνο να καταλυω τους μύθους αλλά και να μην υποβαθμιζω γεγονότα. Και στο θέμα πχ της Μικρασιατικής καταστροφής - επειδή διάβασα το κεφάλαιο στο σχολικό βιβλίο του 2006- όντως υποβαθιστηκε και για μένα δεν έγινε τυχαία. Δεν κόστιζε τίποτα στους συγγραφείς να προσθέσουν 2-3 γραμμές για το πως και γιατί προσέλευσαν στο λιμάνι αυτοί οι χιλιάδες έλληνες. Ειμαι εγγονή μικρασιατη που έφυγε με βάρκα κυνηγημένος το 1922 και βρέθηκε στη Συμη, και στη σφαγή μέσα -σε εκείνη την ίδια προκυμαία που έγινε ο " συνωστισμός" ή αθρόα προσέλευση όπως διορθώθηκε-εχασε τα αδέρφια του και τη μάνα του.
Ελπίζω να απάντησα στις απορίες σου.

Ανώνυμος είπε...

Υπάρχει ακόμα κόσμος που πιστεύει ότι διδασκόμαστε τα γεγονότα όπως πραγματικά έγιναν??

Αλεξία

BETTY είπε...

H "αθρόα προσέλευση" εκφράζει καλύτερα από το "συνωστισμό"!!! το χαμό και τον όλεθρο? Ψυχρές, ανέμπνευστες λέξεις. Εάν Η Κα Ρεπούση θέλει να αφήσουμε στην άκρη τις "αναμνήσεις" και να έλθουμε πιό κοντά με τους γείτονες, ας το πεί, απλά και ξάστερα.

ΗΠΕΙΡΟΣ, Η ΠΑΤΡΙΔΑ ΜΑΣ είπε...

Όχι δεν απάντησες. Ψάχνω να βρω τον Α' τόμο του Αραβαντινού αλλά κάπου θα είναι χωμένος. Όπως και να το κάνουμε, είναι λίγο παρατραβηγμένο να υποθέσουμε ότι οι Σουλιώτισσες χόρευαν λέγοντας τις ειδήσεις της ημέρας ή τα κουτσομπολιά για το χαρέμι του Αλή πασά. Υπερασπίζεστε στρεβλές θέσεις και μάλλον ο χαρακτηρισμός ημιμαθείς πρέπει να σου επιστραφεί.

Fran είπε...

Μάλλον δεν κατάλαβες τίποτα από ότι έγραψα. Ποια ακριβώς στρεβλή θέση υπερασπίστηκα?επειδη λέω ότι οι Σουλιωτισσες ακόμα και αν ο χορος δεν έγινε - κάτι για το οποίο έχουν συμφωνήσει μεγάλοι ιστορικοί κι όχι η Ρεπουση την οποία προσωπικά δεν έχω σε μεγάλη εκτίμηση- δεν έχει σημασία διότι αυτό δεν αφαιρεί τίποτα από τον ηρωισμό της αντίστασης? που ακριβώς είναι το στρεβλο?
Πάντως από το να με βρίζεις αόριστα ως ημιμαθη- δεν μπαίνω στην διαδικασία απάντησης διότι ξέρω πολύ καλά γιατί θέματα μιλάω και δεν έχω άγχος να αποδείξω τίποτα- καλύτερα είναι να πεις τι ακριβώς δεν κατάλαβες για να έχει και νόημα η συζήτηση....

Ανώνυμος είπε...

κ.F., ποιοι ειναι οι μεγαλοι αυτοί ιστορικοί οι οποίοι έχουν συμφωνήσει οτι ο χορος αυτός δεν έγινε;

M είπε...

Και ποιοι ειναι αυτοι που εχουν αποδειξει οτι εγινε;
Και εγω γιατι καταλαβαινω τι λεει η Κ. Μεγαλουδη και εσεις οχι;

Fran είπε...

Συγκεκριμένα για το θέμα του χορού, του ζαλογγου, το ξαναειπα έχει κάνει πολυ εμπεριστατωμένη έρευνα ο Α. Πολίτης και ο οποίος θεωρεί ότι ο χορος προστέθηκε έπειτα. Μπορειτε επισης να διαβασετε και της Β. Ψιμουλη το βιβλιο για το Σουλι, που εχει γραφτει απο το 1998. Επειδη μπορει και η Ψιμουλη να μη πεισει καποιον, ας ανατρεξουμε σε μαρτυρίες ιστορικών της εποχής όπου κάνουν ξεκάθαρα λόγο για σφαγή αλλα οχι για χορό, με εξαίρεση τον Κλωντ Φωριελ που ακολουθεί τη διήγηση του Περαιβου για το χορό - και διευκρινίσω αναφερόμαστε στο χορό κ μόνο κ οχι στη σφαγή.
Αυτά περι ιστορίας αλλα ας μη χάνουμε πάλι την ουσία. Για μένα το όλο θέμα που δημιουργήθηκε δείχνει για άλλη μια φορά πόσο επιφανειακή σχέση έχουμε ως λαός με την ιστορια μας και αντί να την κατανοήσουμε συνολικά και ουσιαστικά αναλωνομαστε σε αποπροσανατολιστικα διλήμματα του αν έγινε ο χορος, αν υπήρξε κρυφό σχολείο, αν υπήρξε η κερκοπορτα κ.ο.κ Δείχνει επίσης ότι υπάρχει ανορθολογικη και "μεταφυσική" αντίληψη για την ιστορια και το εθνος μας κατι που κυρίως καλλιεργήθηκε από τα χρόνια του Μεταξα για αν εξυπηρετήσει το εθνικό φρόνημα της εποχής, μια " κληρονομιά" που δυστυχώς κουβαλάμε ακόμα.

Άννα είπε...

Στην τελική, όπως μας διδάσκει η ζωή του Πι (πολύ καλή ταινία παρεπιπτόντος), τα γεγονότα είναι τα εξής: οι Σουλιώτισσες αγωνίστηκαν για την ελευθερία τους ως ηρωίδες, το Σούλι έπεσε και οι γυναίκες πέθαναν. Αν η ζωή κάποιου γίνεται καλύτερη με το να πιστεύει ότι αυτοκτόνησαν περήφανα χορεύοντας ή γίνεται καλύτερη αν πιστεύει ότι σφαγιάστηκαν βάναυσα από τους Τούρκους ας πιστεύει ότι θέλει, δεν θα αλλάξει σε κάτι τον ηρωισμό των Σουλιωτισσών... Ομοίως και για πολλά άλλα κομμάτια της ιστορίας που γίνονται λαϊκοί θρύλοι (πχ Διγενής Ακρίτας). Όλα εξαρτώνται από το παραμύθι και το ρομαντισμό που θέλει κάποιος να βάλει στη ζωή του ή την κυνική αναφορά... Και στην ακόμα πιο τελική, η Ρεπούση μας έπρηξε με τις ατάκες που πετάει και ακόμα περισσότερο οι μεγαλοδημοσιογράφοι που τώρα βλέπουν το έθνος να καταρρέει (και όχι όταν πχ οι άρρωστοι δεν έχουν να πληρώσουν εξετάσεις - νοσηλεία - φάρμακα). Και το τελευταίο είναι μια πικρή αλήθεια χωρίς καθόλου ρομαντισμό

Fran είπε...

Ο μόνο κίνδυνος Αννα ειναι αυτό που έγραφα στο προηγούμενο σχόλιο, ότι διατηρούμε μια υπερφυσικη σχέση με τη ιστορια και το έθνος και καλλιεργούμε το μύθο του καατρεγμενου λαού που όλοι μίσους...Αυτο ειναι επικίνδυνο και έν μέρει ευθύνεται και για τις σύγχρονες κιβδηλες εθνικιστικές κορώνες των φασιστικων μορφωματων αλλα και για την άρνηση μας να δούμε τα λάθη μας κ να τα διορθώσουμε. Για τη Ρεπουση συμφωνώ, πετάει ατάκες εντυπωσιασμού με αυτό το στυλακι του " ακαδημαϊκού" που το έχω συναντήσει τόσος πολύ στη πανεπιστημιακή μου καριέρα και το έχω σιχαθει...

Related Posts Plugin for WordPress, Blogger...